ސަމަރުބުލޫ އިބްރާހީމް މަނިކު އަވަހާރަވެއްޖެ

ކުރީގެ އިންފޮމޭޝަން މިނިސްޓަރު އަދި ރާއްޖޭގެ ބްރޯޑްކާސްޓިން ހިދުމަތް، ވަކިން ހާއްސަކޮށް "ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަޑު" ތަރައްގީ ކުރެއްވުމުގައި އަގުހުރި ހިދުމަތްތަކެއް ކުރެއްވި ސަމަރުބުލޫ އިބްރާހީމް މަނިކު (ސަމަރޭ) މިއަދު އަވަހާރަވެއްޖެ އެވެ.

އުމުރުން 70 އާ ގާތްވެފައިވާ އިބްރާހީމް މަނިކު އަވަހާރަވީ އިންޑިއާގެ ބެންގަލޫރުގައި އާލާސްކަންފުޅަކަށް ފަރުވާ ހޯއްދަވަމުން ގެންދަވަނިކޮށް މިއަދު ހެނދުނެވެ. ހާލުދެކޮޅު ދެރަވެ މިދިޔަ ދެ ދުވަހު އޭނާ އަށް ފަރުވާ ދިނީ އައިސީޔޫގަ އެވެ.

އިބްރާހީމް މަނިކުގެ ހާލުކޮޅު ދެރަވުމާ ގުޅިގެން، އޭނާގެ މަރްހޫމް އަނބިކަނބަލުން ފަރީޝާ އިބްރާހީމްގެ ދައްތަ ކުރީގެ ފަސްޓް ލޭޑީ ނަސްރީނާ އިބްރާހީމް ވަނީ ރޭ އިންޑިއާ އަށް ވަޑައިގެންފަ އެވެ. އަރިހުގައި ފިރިކަލުން އަދި ކުރީގެ ރައީސް މައުމޫން އަބްދުލްގައްޔޫމް ވެސް ވަޑައިގަތެވެ.

އިބްރާހީމް މަނިކު އެންމެ ފަހުން އާއްމުކޮށް ފެނުނީ، ބްރޯޑްކާސްޓިން ކޮމިޝަނުން މިދިޔަ ސެޕްޓެމްބަރު މަހު ބޭއްވި ބްރޯޑްކާސްޓިން އެވޯޑް ހަފުލާގަ އެވެ. އެ ރޭ އިބްރާހީމް މަނިކަށް ރައީސް އިބްރާހީމް މުހައްމަދު ސޯލިހު ވަނީ ލައިފްޓައިމް އެެޗީވްމަންޓް އެވޯޑް ދެއްވައިފަ އެވެ. ސިއްހީ ފަރުވާ އަށް އިންޑިއާ އަށް ވަޑައިގަތީ އެވޯޑް ހަފުލާގެ ދެ ދުވަސް ފަހުންނެވެ.

އިބްރާހީމް މަނިކު ބްރޯޑްކާސްޓިންގެ ހިދުމަތާ ގުޅިވަޑައިގަތީ، އިބްރާހީމް ނާސިރުގެ ރައީސްކަމުގައި 1974 ވަނަ އަހަރު "ރޭޑިއޯ މޯލްޑިވްސް" ގެ އިނގިރޭސި ސެކްރެޓަރީއެއްގެ ގޮތުގަ އެވެ. އެކަމަކު ޕްރޮގްރާމް އުފެއްދެވުމަށް ޝައުގުވެރިކަން ހުންނާތީ އެ ދާއިރާ އިން ކުރިއަށް ވަޑައިގަތީ އެވެ. ފުރަތަމަ އުފެއްދެވީ "ލަންކާގެ ޖައްވުން" ނަމަކަށް ކިޔާ ސިންގަޅަ ލަވަ ޕްރޮގްރާމެކެވެ.

އޭރު ރާއްޖޭގެ ބްރޯޑްކާސްޓިންގައި ދެމުން އައީ ހަމައެކަނި ރޭޑިއޯގެ ހިދުމަތެވެ. ވަރަށް އާދައިގެކޮށް ހިނގަމުން އައި ރޭޑިއޯގެ ހިދުމަތް ތަރައްގީކޮށް، ކުރިއެރުވުމުގައި އިބްރާހީމް މަނިކު ވަނީ ވަރަށް ގިނަ ވަގުތު ހޭދަކުރައްވައި ވަރަށް ބުރަ މަސައްކަތްތަކެއް ކުރައްވައިފަ އެވެ.

އިބްރާހީމް މަނިކު ވަނީ ރޭޑިއޯގެ މަޝްހޫރު ޕްރޮގްރާމްތައް ވެސް ހުށަހަޅުއްވައިފަ އެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި މުޅި ރާއްޖެ އަށް މަގުބޫލުވި މޯނިން ޝޯ ކަމަށްވާ "ބާއްޖަވެރި ހެނދުނެއް" ހިމެނެ އެވެ. އެ ޕްރޮގްރާމް އިބްރާހީމް މަނިކާ އެކު ހުށަހެޅުއްވީ، އޭނާ ރޭޑިއޯ ޕްރޮގްރާމް އުފެއްދުމުގެ ތެރެއަށް ނެރުއްވި ބަދުރުއްނަސީރެވެ.

ރައީސް މައުމޫނުގެ ވެރިކަމުގައި އިންފޮމޭޝަން މިނިސްޓަރުކަން ލިބިވަޑައިގަތުމުން އިބްރާހީމް މަނިކު ވަނީ ރޭޑިއޯ އާއި ޓީވީގެ ހިދުމަތަށް ބޮޑެތި ބަދަލުތަކެއް ގެންނަވައި އެ ދާއިރާ ތަރައްގީ ކުރައްވައިފަ އެވެ. ރާއްޖޭގެ ރަށްރަށަށް ޓީވީގެ ހިދުމަތް ދޭން ފެށީ އޭނާގެ ދައުރުގަ އެވެ. އެކަމަށްޓަކައި 1990ގެ އަހަރުތަކުގެ ފަހުކޮޅު ހާއްސަ މަޝްރޫއެއް ކުރިއަށް ގެންދެވި އެވެ.

އިބްރާހީމް މަނިކު ވަނީ ވަރަށް ގިނަ ދިވެހި ލަވަ، އަޑު މެދުވެރިކޮށް ރެކޯޑް ކުރައްވައި ނެރުއްވައިފަ އެވެ. އެގޮތުން 1970ގެ އަހަރުތަކުގައި ރާއްޖޭގެ އެންމެ މަޝްހޫރު މިއުޒިކް ބޭންޑް "ކުއިކްސޭންޑް" އިން ރިޒޯޓުގައި މިއުޒިކް ނުކުޅޭ ރޭރޭ، އަޑަށް ގެންދަވައި މިއުޒިކާއި ލަވަތައް ޕްރޮޑިއުސް ކުރެއްވި އެވެ. އަދި މަޝްހޫރު ލަވަކިޔުންތެރިޔާ މަރްހޫމް އަބްދުﷲ ހަސަން (ހޮޅުދޫ އަބްދުﷲ) ވިދާޅުވި ގައުމީ ލަވަތައް ނެރެއްވުމުގެ ފަހަތުގައި ހުންނެވީ ވެސް އިބްރާހީމް މަނިކެވެ.

އޭނާ ވަނީ ދިވެހި ލަވަ ކިޔުމުގެ ފުރުސަތު ނުލިބިފައިވާ އެތައް ފަންނާނުންނަކަށް ލަވަ ކިޔުމުގެ ފުރުސަތު ހޯއްދަވައިދެއްވައި އަދި ލަވަ ކިޔުމާ ދުރަށް ގޮސްފައިވާ ލަވަ ކިޔުންތެރިންތަކެއް އަނބުރާ ލަވަ ކިޔުމަށް ގެންނަވައިފަ ެވެ.

ސަރުކާރުން ވަނީ މިޔުޒިކާއި ލަވަކިޔުން ކުރިއެރުވުމުގެ ރޮނގުން އިބްރާހީމް މަނިކަށް 1996 ވަނަ އަހަރު އާއްމު ހިދުމަތުގެ ހިތްވަރު ދިނުމުގެ އިނާމް ދެއްވައިފަ އެވެ.

ދިވެހި މިއުޒިކީ އެތައް ފަންނާނުންނެއް އުފެއްދި މަޝްހޫރު "ގެލެކްސީ" ޝޯތަކާއި "ދިވެހި ފަންނާނުންގެ މިއުޒިކީ އީދު" ޝޯ އަކީ އިބްރާހީމް މަނިކު އިންތިޒާމު ކުރެއްވި ޝޯތަކެވެ.

އިބްރާހީމް މަނިކު ވަނީ ފުޓްބޯލް އެސޯސިއޭޝަން އޮފް މޯލްޑިވްސް (އެފްއޭއެމް) ގެ ޗެއާމަންކަން ވެސް ކުރައްވައިފަ އެވެ. އޭނާގެ ޗެއާމަންކަމުގެ ދަށުން ރާއްޖޭގެ ފުޓްބޯޅަ، ދެކުނު އޭޝިއާ ދޫކޮށް ދެކުނު އިރުމަތީ އޭޝިއާ އަށް ގެންދިއުމަށް މަސައްކަތްކުރެއްވި އެވެ. އަދި ދިވެހި ފުޓްބޯޅަ އަށް 50 އަހަރު ފުރުމުގެ މުނާސަބަތުގައި 2000 ވަނަ އަހަރު ގޯލްޑެން ޖުބިލީ ފުޓްބޯޅަ މުބާރާތް މާލޭގައި ބޭއްވީ ވެސް އޭނާ އިސްކޮށް ހުންނަވަ އެވެ. އެއީ ރާއްޖޭގައި އެހާތަނަށް ބޭއްވި ބައިނަލްއަގްވާމީ އެންމެ ބޮޑު ކުޅިވަރު މުބާރާތެވެ.

އިބްރާހީމް މަނިކު ވަނީ ކުޑަކުދިންގެ ފޮތްތައް ވެސް ލިޔުއްވައިފަ އެވެ. އެގޮތުން ކުޑަކުދިން ކިޔާހިތްވާކަހަލަ ފޮތެއް ސަރުކާރުން ގަބޫލުކުރައްވާ ފެންވަރަކަށް ދިވެހިބަހުން އެކުލަވައިލައްވާފައިވެގެން، ސަރުކާރުން ދޭ އިނާމު 1999، 2000 އަދި 2001 ވަނަ އަހަރު ލިބިވަޑައިގަތެވެ.