އިންޓެލް އޮތީ ނަމެއްގައި، ބޮޑު ބަދަލަކަށް ބޭނުންވެފައި!

ރައީސް މުހަންމަދު ނަޝީދަށް ވަރަށް ބޮޑެތި، މަތީ ލެވެލްގެ ތްރެޓްތައް އޮތް ކަމަށް އެތައް ފަހަރަކު ރިޕޯޓް ކޮށްފައިވާ އިރު، އިންޓެލިޖެންސްގެ ތަޖުރިބާކާރަކު ކުރައްވާ އެއް ސުވާލަކީ މި އެވެ؛

"ގެކޮޅުން އެ މަނިކުފާނު ނުކުމެވަޑައިގެންނެވި އިރު ބޮޑީ ގާޑުންގެ ތެރެއަށް ވެސް އާންމު މީހަކު ވަދެގެންދާ ތަން ވީޑިއޯގައި އެބަ ފެނޭ. އަޅުގަނޑުގެ ސުވާލަކީ ކީއްވެގެންހޭ އެހެން ދޫކޮށްލެވެންވީ. އާންމުން އެ މަގުގައި ހިނގާ އެބަ އުޅޭ. ދުއްވާ އެއްޗެހި އެބަ ދުއްވާ. އިންޓެލް އިން އެގޮތަށް އެސެސްކޮށްފައި އޮތް އިރު، އެ މަނިކުފާނަށް ދެވުނު ސެކިއުރިޓީ މިހެން އޮންނަން ޖެހޭ ސަބަބެއް އަޅުގަނޑަށް ނުވިސްނޭ. ކޮބައިތޯ އެސްޕީޖީ."

ރައީސް ނަޝީދު އަވަހާރަކޮށްލަން ބުރާސްފަތި ދުވަހުގެ ރޭ ދިން ބޮމުގެ ހަމަލައާ އެކު އެންމެން ވެސް ދެއްކި އެއް ވާހަކައަކީ، މިވަރުގެ ހަމަލާއެއް ދިން އިރު އިންޓެލް ކޮބައިތޯ އެވެ؟ މި ހަމަލާގެ އެއްވެސް މައުލޫމާތެއް، ރާއްޖޭގެ އިންޓެލްތަކަށް ނޭނގުނީ ކީއްވެ ހެއްޔެވެ؟

މި ހަމަލާ އަކީ ސީދާ ޕޮލިސް އިންޓެލް އާއި ސިފައިންގެ އިންޓެލްގެ ވަރަށް ބޮޑު ފެއިލިއާއެއް ކަމަށް އާންމުން ގަބޫލުކުރެ އެވެ. މި ރިޕޯޓަށް ވާހަކަ ދެއްކެވި ކަމުގެ ވަރަށް ބޮޑެތި ތަޖުރިބާކާރުން ވެސް އެކަމަކަށް އިންކާރެއް ނުކުރައްވަ އެވެ. އެކަމަކު، އެ ތަޖުރިބާކާރުން އިތުރަށް ދެއްކެވި ބައެއް ވާހަކަތަކުން އެނގޭ ގޮތުގައި، ރާއްޖޭގެ އިންޓެލްތައް، ހާއްސަކޮށް ސިފައިންގެ އިންޓެލް އޮތީ ވަރަށް ބޮޑެތި މައްސަލަތަކެއްގެ ތެރޭގަ އެވެ. ހަމަ އެހެންމެ، ދައުލަތުގެ ވެރިންގެ ސެކިއުރިޓީ އަކީ އެމްއެންޑީއެފްގެ ޒިންމާތަކުގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ ކަންކަން ކަމަށް ވާއިރު، މިކަން ގޮސް ގުޅެނީ ވެސް ސިފައިންގެ އިންޓެލް، ނުވަތަ ޑިފެންސް އިންޓެލިޖެންސް ސާވިސް އާ އެވެ.

ޑިފެންސް އިންޓެލިޖެންސްް ސާވިސް އޮތީ ބަދަލުތަކަކަށް ބޭނުންވެފައި

ތަޖުރިބާކާރުން ވިދާޅުވި ގޮތުގައި، ރައީސްް އަބްދުﷲ ޔާމީންގެ ދައުރު، އެ މަނިކުފާނު ވެރިކަމުގެ ފަސް އަހަރު ފުރިހަމަވީ ސިފައިންގެ އިންޓެލް ވަރަށް ބޮޑު ރޯލެއް ކުޅެގެންނެވެ. އަދި ބައެއް ބޭފުޅުން ވިދާޅުވާ ގޮތުގައި، ކުރީ ސަރުކާރުން އޭރު ސިފައިންގެ އިންޓެލްގެ ބޭނުން ވަރަށް ރަނގަޅަށް ކުރި އެވެ.

"އޭރު ވަރަށް ރަނގަޅު ޓްރެކްގައި ދިޔައީ. އެކަމަކު މިހާރު އެކަން އެހެނެއް ނޫން. ރަނގަޅަށް ފަންކްޝަނެއް ނުކުރޭ. އަނެއްކާ އިންޓެލްގެ ބޭނުން ރަނގަޅަކަށް ބޭނުމެއް ވެސް ނުކުރޭ، ބޭނުމެއް ނުވެސް ހިފޭ،" ތަޖުރިބާކާރަކު ވިދާޅުވި އެވެ.

އެންމެ ބޮޑު މައްސަލައެއްގެ ގޮތުގައި ތަޖުރިބާކާރުން ފާހަގަކުރެއްވީ ސަރުކާރުތައް ބަދަލުވާއިރު، އިންޓެލިޖެންސަށް އަންނަ ބަދަލުތަކެވެ. އެއް ބޭފުޅަކު ވިދާޅުވި ގޮތުގައި އެމްއެންޑީއެފްގެ ޓޮޕް ލެވެލް އަށް ކޮންމެ ފަހަރަކު އަންނަ ބަދަލުތަކާ އެކު އިންޓެލިޖެންސްގެ މަގާމުތަކަށް ބަދަލު އައުމަކީ ވަރަށް ބޮޑު މައްސަލައެކެވެ.

"އެތާނގައި ތިބޭނީ ބޭރުން ޓްރެއިންވެގެން އަންނަ މީހުން. މީހަކު އުފައްދަން ހަގީގަތުގައި އެބަ ނަގާ ދިހަ ވަރަކަށް އަހަރު. މިހެން މިކަން އޮންނަ އިރު ދެން އަންނަ ސަރުކާރަކުން ކޮންމެވެސް ގޮތަކުން އެ މީހާ އެހެން މަގާމަކަށް ބަދަލުކޮށްފާނެ،" އެއް ބޭފުޅަކު ވިދާޅުވި އެވެ.

"ދުނިޔޭގެ އެހެން ތަންތަނުގައި އިންޓެލިޖެންސަކީ ދިގު މުއްދަތަށް ޕްލޭން ހަދައިގެން ކަންކަން ކުރާ ބައެއް. ރާއްޖޭގައި ފަސް އަހަރުން ސަރުކާރު ބަދަލުވާ އިރު އެއިން ކޮންމެ ފަހަރަކު ޕްލޭންތައް އޮންނަނީ ބަދަލު ކުރަން ޖެހިފައި. ކަމެއް ކުރަން، މިސާލަކަށް ދީނީ ހަރުކަށި މީހުންގެ މައްސަލަ ކަހަލަ މައްސަލަތަކަކީ ފަސް އަހަރުން ނިމޭނެ ކަމެއް ނޫން."

އަނެއްކޮޅުން އެއް ތަޖުރިބާކާރަކު ތުހުމަތު ކުރެއްވި ގޮތުގައި އިންޓެލިޖެންސްގެ ބޭނުން ވެސް އޭގެ ފުރިހަމަ ގޮތުގައި ހިފުމުގައި ކޮންމެ ސަރުކާރެއް ވެސް ވަރަށް ގިނަ ފަހަރު އޮންނަނީ ފަހަތު ފަޔަށް ބުރަވެފަ އެވެ. މި ސަރުކާރުގެ ވެސް އެ މައްސަލަ އެބައޮތެވެ.

"ބައެއް ފަހަރު އެބަހުރި އިންޓެލްގެ މީހުން ދައްކާ ވާހަކަ ގަބޫލުނުކޮށް ޕާޓީގެ އެކްޓިވިސްޓުން ދައްކާ ވާހަކަ އަށް ބަރޯސާ ވެގެން ވެސް ކަންކަން ކޮށްފައި. މިހިރީ ވަރަށް ދެރަވަރުގެ ކަންކަން. މިއީ ކޮށްގެން ވާ ކަހަލަ ކަންކަމެއް ނޫން. އިންޓެލްގެ ބައެއް އިސް މަގާމުތައް އެބަހުރި ކަމާ ގުޅުން ނެތް، ތަޖުރިބާ ނެތް ބޭފުޅުންނާ ހަވާލުކޮށްފައި އޭނާ އަކީ ހަމައެކަނި އިތުބާރު ކުރާ މީހަކަށް ވާތީ،" އެއް ތަޖުރިބާކާރަކު ވިދާޅުވި އެވެ.

އެ ބޭފުޅުން ވިދާޅުވާ ގޮތުގައި ސިޔާސީ ނުފޫޒުތަކުގެ ތެރެއިން އިންޓެލް ސަލާމަތްކޮށްގެން ނޫނީ މިކަހަލަ ކަންކަން މައިތިރިއެއް ނުކުރެވޭނެ އެވެ. އިންޓެލް ފެއިލްވާން ޖެހޭ މައިގަނޑު އެއް ސަބަބަކީ، ތަޖުރިބާކާރުން ދެކެވަޑައިގަންނަވާ ގޮތުގައި، ސިޔާސީ ގޮތުން ނެގޭ ފިޔަވަޅުތަކުގެ ތެރޭގައި މުޅި ތަން ޚަރާބުވެގެން ދިއުމެވެ.

"އެކަމަކު އަޅުގަނޑެއް ނުދަންނަވާނަން އިންޓެލްގެ ބޭނުން މި ސަރުކާރުން ނުކުރެއެކޭ. މަސައްކަތް ވެސް ނުކުރެއެކޭ. މި ދަންނަވަނީ އޭގެ ގޮތުގައި ފަންކްޝަން ނުކުރާ ވާހަކަ. އެކަށީގެންވާ ވަރަށް މުވައްޒަފުން ވެސް އެބަތިބި. އެކަމަކު ފުރިހަމަ ގާބިލް މީހުން ޓޮޕްލެވެލްގައި ނެތް ކަމަށް އަޅުގަނޑަށް ގަބޫލުކުރެވޭ،" އެއް ބޭފުޅަކު ވިދާޅުވި އެވެ.

ރަނގަޅު ބަޖެޓެއް ނެތުމާއި ވަސީލަތްތައް ނެތުމާއި ޓީމެއްގެ ގޮތުގައި އިންޓެލް މަސައްކަތް ނުކުރާކަން ފަހަކަށް އައިސް ވަރަށް ބޮޑަށް ފާހަގަކުރެވޭ ކަމަށް ވެސް ތަޖުރިބާކާރުން ވިދާޅުވެ އެވެ. އަދި އެކަމަށް ޓޮޕް ލެވެލް އިން ސަމާލުކަން ދޭތަން ނުފެންނަ ކަމުގެ އެއް ހެކި ވެސް އެއް ބޭފުޅަކު ދެއްކެވި އެވެ.

"ބައެއް ކަންކަން ރިޕޯޓް ކުރީމަ ފިޔަވަޅު އަޅަން ޖެހޭނެ. އެކަމަކު ފިޔަވަޅު އެޅޭ ތަނެއް ނުފެނޭ. އޭގެ ބައެއް ކަންކަން ފެނިގެން ވެސް ހިނގައްޖެ،" އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ. "މިސާލަކަށް މާލެ ތެރޭގައި މިހާރު ވެސް ދީނީ ހަރުކަށި ފިކުރުގެ އެތައް ސަތޭކަ ބަޔަކު އެބައުޅޭ. ގާނޫނުތަކުން އެ މީހުންގެ ހަރަކާތްތައް މޮނީޓާ ކުރެވޭނެ ގޮތް އެބަހުރި. ޓެގް ހަރުކޮށްގެން ބެލެން އެބައޮތް. ކިތައް މީހުންގެ ބާ ޓެގް އަޅުވައިގެން މޮނީޓާ ކުރެވެނީ."

ރައީސް ނަޝީދަށް ދިން ހަމަލާ އަށް ފަހު، ތަޖުރިބާކާރުން ފާހަގަކުރެއްވި އަނެއް ކަމަކީ ހަމަލާ ދިން މީހާ މުޅި މާލޭގައި ހިނގާފައި އުޅުނު އިރު ސިފައިން އަންނަންވާ ވަރަށް އެލާޓަށް ނައިސް އޮތް މައްސަލަ އެވެ.

"އޭނަ ބްރިޖެއް ވެސް ހުރަސް ކޮށްގެން ހުޅުމާލެ އަށް ދިޔައީ. ސިފައިންނަށް އެ ވަގުތު މުޅި މާލެ ކޮންޓްރޯލް ކުރެވެން ވާނެ. އަންނަން ޖެހޭ އެލާޓަށް ނައިމަ އެހެން އުޅެވޭނީ،" އެއް ބޭފުޅަކު ވިދާޅުވި އެވެ.

ހައްލަކީ އިންޓެލްތައް އެއްކޮށް އާ ތަނެއް އުފެއްދުން

ތަޖުރިބާކާރުންގެ ތެރެއިން އެއް ބޭފުޅަކު ވިދާޅުވި ގޮތުގައި ފުލުހުންގެ ތެރޭގައި އިންޓެލިޖެންސް ޔުނިޓެއް އޮވެ، ސިފައިންގެ ތެރޭގައި ވެސް ހަމަ އެ މަސައްކަތް ކުރާ ޔުނިޓެއް އޮވެ، ރައީސް އޮފީހުގެ ތެރޭގައި ވެސް އޭގެ ޔުނިޓެއް އޮވެ، އަދި ނޭޝަނަލް ކައުންޓަ ޓެރަރިޒަމް ސެންޓަރު (އެންސީޓީސީ)ގައި ވެސް ޔުނިޓެއް އޮވެ އެއް މަސައްކަތްތަކެއް އެތައް ބަޔަކު މިހާރު އަންނަނީ ކުރަމުންނެވެ.

"ސިފައިންގެ އިންޓެލް އިން ބުނާ އެއްޗެއް ފުލުހުންގެ އިންޓެލް އިން ގަބޫލެއް ނުކުރޭ. ފުލުހުންގެ އިންޓެލްް އިން ބުނާ ވާހަކަ ސިފައިން ގަބޫލެއް ނުކުރޭ. މިކަހަލަ ގޮތަކަށް މިހާރު މިކަން މި ދަނީ،" ތަޖުރިބާކާރުން ވިދާޅުވި އެވެ.

އޭގެ ހައްލަކީ އެއް ބޭފުޅަކު ވިދާޅުވި ގޮތުގައި ސެންޓްރަލް އިންޓެލިޖެންސް ސެންޓަރެއް ހަދައި އެ ހިދުމަތް މުޅިން ވަކިކޮށްލުމެވެ. އޭގެ ބައެއް ސަބަބުތައް ވެސް އެއް ބޭފުޅަކު ކިޔައިދެއްވި އެވެ.

"ސިފައިން ވީމަ ހުރިހާ ކަމެއް ކުރަން ޖެހޭނެ ސިފައިންގެ ގާނޫނު ބުނާ ގޮތުން. ފުލުހުން ވެސް ހަމަ އެހެން. މިގޮތަށް ވަކި ތަނެއް ހެދީމަ މިކަމަށް ފޯކަސްކޮށްގެން ނަތީޖާ ނެރެވިދާނެ،" ތަޖުރިބާކާރު ވިދާޅުވި އެވެ.

ހުރިހާ އިންޓެލްތަކެއް އެއް ފުރާޅެއްގެ ތެރެއަށް ގެނައުމުގެ ވާހަކަތައް މީގެ ކުރިން ވެސް ދެކެވިފައި ވެ އެވެ. މީގެ 13 އަހަރު ކުުރިން ރައީސް ނަޝީދުގެ ވެރިކަމުގައި ވެސް އެ ވާހަކަތައް ދެކެވުނެވެ. އޭގެ ގާނޫނެއް ވެސް ޑްރާފްޓް ކުރި ކަމަށް ވެ އެވެ.

"އެކަމަކު އޭރު ވެސް ވީ ގޮތަކީ ސިޔާސީ ބޭފުޅުން ބޭނުން ވެއްޖެ މަގާމްތައް. ދެން ކިހިނެއް މިކަން ވާނީ؟" ތަޖުރިބާކާރަކު ވިދާޅުވި އެވެ.

ޓެރަރިޒަމާއި ގޭންގް ކުށްތަކާއި މަސްތުވާތަކެތީގެ އަޑި ނޭނގޭ ހާލިތައް ރާއްޖޭގައި ވަކިހިއްޕާލައިފައިވާ އިރު އެކަންކަން ދުރާލައި ހުއްޓުވުމުގެ ބާރު އެންމެ ބޮޑަށް އޮތީ އިންޓެލްގެ އަތްމަތީގަ އެވެ. ހަގީގަތަކީ އިންޓެލް ރަނގަޅަށް މަސައްކަތް ކުރި ނަމަ، ރައީސް ނަޝީދަށް ދިން ހަމަލަ އެހާ ފަސޭހައިން ނުދެވުނީސް ކަމެވެ.

ތަޖުރިބާކާރުން ވެސް އެކަމަށް އެއްބަސްވެ ވަޑައިގަންނަވަ އެވެ. ހަމަލާ ދިނުމާ ހިސާބުން "އިންޓެލް ފެއިލްވީ" ކަަމަށް އެ ބޭފުޅުން ވެސް ގަބޫލުކުރައްވަ އެވެ. އެކަމަކު އޭގެ މުޅި ހައްލަކީ ސެންޓްރަލް ތަނެއް ހެދުން ކަމަކަށް އެއް ތަޖުރިބާކާރު ގަބޫލެއް ނުކުރައްވަ އެވެ.

"މީގައި ކުރަންވީ ކަމަކީ އިންޓެލްއަކީ ކިހާ މުހިންމު ބައެއްކަން ދެނެގަނެ އެއީ ވަރުގަދަ ހިދުމަތެއް ހޯދަން ޖެހޭ ތަނެއްކަން އެންމެ މަތީ ލެވެލް އިން ވެސް ގަބޫލުކުރަންވީ. އެ ހިސާބުން ކަންކަން ރަނގަޅުވާނެ. އެހެން ނޫނީ މިކަން އިތުރަށް ގޯސް ވެދާނެ."