ސްޕޯޓްސް ޕޮލިޓިކްސް: ދިވެހި ލީގްގެ "އާ ފޯމެޓް" އަކީ އާ ފޯމެޓެއް ނޫން!

އަންނަ އާދީއްތަ ދުވަހު 33 ވަނަ ލީގް ސީޒަން ފަށަނީ ދިވެހި ޕްރެމިއާ ލީގްގެ "އާ ފޯމެޓް" އާއެކު އެވެ. އެ ފޯމެޓަކީ ރާއްޖެތެރެ ތިން ޒޯނަށް ބަހާލައި، ކޮންމެ ޒޯނެއްގައި ތިން ޑިވިޝަން ގާއިމުކޮށް، ގްރޭޓަ މާލެއަކީ ހަތަރު ވަނަ ޒޯން ކަމުގައި ހަމަޖެއްސުމެވެ.

ހަތަރު ޒޯން

ޒޯން-1 (އުތުރު) ހއ، ހދ، ށ. ނ، ރ (ފަސް އަތޮޅު)

ޒޯން-2 (މެދު ރާއްޖެތެރެ) ބ، ޅ، ކ، އއ، އދ، ވ، މ، ފ، ދ (ނުވަ އަތޮޅު)

ޒޯން-3 (ދެކުނު) ތ، ލ، ގއ، ގދ، ޏ، ސ (ހަ އަތޮޅު)

ޒޯން-4 (ގްރޭޓަ މާލެ) މާލެ، ވިލިމާލެ، ހުޅުމާލެ

ގްރޭޓަ މާލޭގައި މިހާރު ވެސް ތިން ޑިވިޝަން އެބައޮތެވެ. މި އާ ފޯމެޓަކީ، މިދިޔަ އަހަރުގެ މެދުތެރޭގައި އެފްއޭއެމުން މީޑިއާއާ ހިއްސާ ކޮށްފައިވާ އިންތިޒާމުތަކެކެވެ.

ކުޑަ އާބާދީ އަށް ލީގްގެ ބޮޑު ހިއްސާއެއް ދިނުން

މި އާ ފޯމެޓްގެ ނަތީޖާއަކީ 2022-2023 ގެ ސީޒަނަށް 12 ކްލަބް އެކުލެވޭ، ހޯމްއެންޑް އަވޭ ޕްރެމިއާ ލީގަކަށް މަގުކޮށުމެވެ. ޕްރެމިއާ ލީގަށް 12 ކްލަބް ކޮލިފައިވާ އުސޫލު މި އާ ފޯމެޓުން ސާފުވެ އެވެ. އެއީ ލީގްގެ ނުވަ ސްލޮޓް، މާލޭގެ ކްލަބްތަކަށް ރިޒާވް ކުރުމާއި ރާއްޖެތެރެ އަށް ބާކީ އޮތް ތިން ސްލޮޓް ދިނުމެވެ. މިއީކީ އާ ފޯމެޓެއް ނޫނެވެ. މިއީ ކުރިން ވެސް ކަން ކުރަމުން އަންނަ ގޮތެވެ.

މަތިބަރު ސިޔާސަތެއްގެ ދަށުން އާބާދީގެ 33 ޕަސެންޓަށް ލީގްގެ 75 ޕަސެންޓް ދީ، އާބާދީގެ 66 ޕަސެންޓަށް ލީގްގެ އެންމެ 25 ޕަސެންޓް ދިނުމެވެ. ކުޑަ އާބާދީއަކަށް ބޮޑު ހިއްސާއެއް ދީ، ބޮޑު އާބާދީއަކަށް ކުޑަހިއްސާއެއް ދިނުމެވެ.

ވޯޓްލުމުގެ ހައްގެއް ނުލިބޭ

ކުޑަ އާބާދީ ތަމްސީލުކުރާ ނުވަ ކްލަބަށް ވޯޓުލުމުގެ ހައްގު ދީފައިވާއިރު، ބޮޑު އާބާދީ ތަމްސީލްކުރާ ތިން ކްލަބަށް ވޯޓްލުމުގެ ހައްގު ވެސް ނުދެނީ އެވެ. މިއީ ފަހެ މަލާމާތެއް ތޯ އެވެ؟ އާ ފޯމެޓަކީ "ޖަޒީރާ ލީގް"ގެ މަފްހޫމްގައި މާލެ ފިޔަވައި އެހެން ރަށްރަށުގެ ކްލަބްތަކަށް ހަމަހަމަ ރެފްރެޒެންޓޭޝަން ދިނުމަށް ވައުދުވެފައިވާތީވެ، އެ ކަމަށް ފުރަގަސްދީ، ކުރީގެ ނަހަމަ ސިޔާސަތު ދެމެހެއްޓުމަށްޓަކައި އެކުލަވާލާފައި ހީލަތްތެރި ރޭވުމެކެވެ. މިއީ އާ ފޯމެޓެއް ނޫނެވެ. އެހެން ރަށްރަށުގެ ކްލަބްތަކަށް ހަމަހަމަ ރެޕްރެޒެންޓޭޝަން ދިނުމާ ދެކޮޅަށް ދައްކާނެ ހުއްޖަތެއް މިއަދަކު ނެތެވެ.

ރާއްޖެ މި އޮތީ ލާމަރުކަޒު ވެފަ އެވެ. ޓްރާންސްޕޯޓް ނިޒާމެއް ދިރިއްޖެ އެވެ. ތައުލީމު ފުޅާވެއްޖެ އެވެ. އަތްމަތި ތަނަވަސްވެއްޖެ އެވެ. ތަޖުރިބާގެ ގޮތުން މާލެ ފިޔަވައި އެހެން ރަށްރަށުގެ ޓީމުތައް މިއަދު އޮތީ ފަހަތަކު ނޫނެވެ. ކޭބަލް ޓީވީ އާއި ސޯޝަލް މީޑިއާ މުޅި ރާއްޖެ އަށް ފެތުރިއްޖެ އެވެ. ލީގަށް 33 އަހަރު ވާއިރު ރަށްރަށުގެ ކްލަބްތައް ގަވާއިދުން ވާދަކުރަން ފެށިތާ 35 އަހަރު ވެއްޖެ އެވެ. އެކަން އެނގެނީ މިއަދު ރަށްރަށުން 70 އަށް ވުރެ ގިނަ ކްލަބް ބައިވެރިވާތީ އެވެ. އާ ފޯމެޓްގެ އިންތިޒާމްގެ ދަށުން މާލެ ފިޔަވައި އެހެން ރަށްރަށަށް އެކުލެވޭ ތިން ޒޯނުން، ޒޯނަކުން، ދެ ޑިވިޝަނަށް 18 ކްލަބްގެ ރޭޓުން 54 ޓީމް ނެރެން ހުދު އެފްއޭއެމުން ވެސް އަންދާޒާ ކުރެ އެވެ. ގްރޭޓަ މާލޭގެ ދެ ޑިވިޝަނުން ނެރެވެނީ އެންމެ 20 ޓީމެވެ. އެހެން ރަށްރަށުން ނެރޭ ޖުމުލައިގެ ދެބައިކުޅަ އެއްބައި ވެސް ހަމަނުކުރެވެ އެވެ. އެހެން ނަމަވެސް މާލެ ފިޔަވައި އެހެން ރަށްރަށުން ބައިވެރިވާ މި 54 ކްލަބަށް ވޯޓްލުމުގެ ހައްގެއް ނުލިބެ އެވެ.

އާ ފޯމެޓަކުން ދަނޑުފުރައެއް ނުލެވޭނެ

އާ ފޯމެޓްގެ އަނެއް ނަތީޖާއަކީ ފުޓުބޯޅައިގެ މަސްލަހަތު ސަޕޯޓަރުންގެ ފޯރާފަށަށް ނުގެންދެވުމެވެ. މި އާ ފޯމެޓްގެ ސަބަބުން އަންނަ ސީޒަންގައި ހޯމްއެންޑް އަވޭ އުސޫލަށް ލީގް ކުޅެން ފެށުމުން، މާލެ ފިޔަވައި އެހެން ރަށްރަށުގެ ޓީމަކަށް އަވޭ 11 މެޗް ކުޅެން ޖެހޭއިރު، މާލޭގެ ކްލަބަށް އަވޭ ކުޅެންޖެހެނީ އެންމެ ތިން މެޗެވެ. ރަށްރަށުން ކޮލިފައިވާ ކޮންމެ ކްލަބަކުން މާލެ އަށް ނުވަ ދަތުރު އަދި އަނެއް ދެ ރަށަށް ދެ ދަތުރު ކުރަންޖެހެ އެވެ. ވޯޓުލުމުގެ ހައްގެއް ވެސް ނެތި، މާލޭގެ ޓީމަކަށް ވުރެ ހަތަރު ގުނަ ދަތުރު ކުރަންޖެހޭ ގޮތަށް ހޯމްއެންޑް އަވޭ ކުޅެން އެއްބަސްވާނެ ބާވަ އެވެ؟

ފެއިލް ވެފައިވާ ސިޔާސަތު

އެފްއޭއެމަކީ ޒަމާނާ އެކަށީގެންވާ ސިޔާސަތުތަކެއްގެ މައްޗަށް ހިންގާ ޖަމިއްޔާއެއް ނޫނެވެ. ނަތީޖާއަކީ ދަނޑު ފުރައިނުލެވުމެވެ. އަދި މާލޭގައި ދަނޑު ފުރައިލުމަކީ އެ ވެރިންނަށް ވާނެވަރުގެ ކަމެއް ނޫން ކަމަށް، އެސޯސިއޭޝަންގެ އެންމެ ބޮޑު ސްޕޮންސަރު ކުޅިވަރާ ބެހޭ ވަޒީރު ގެންދަވަނީ ތަކުރާރުކޮށް ވިދާޅުވަމުންނެވެ. ވަޒީރު، ދަނޑު ފުރައިލުމަށް ގެންގުޅުއްވާ ސިޔާސަތަކީ ބިޑަކާ ނުލައި، ސިޔާސީ ދާއިރާތަކަށް މެޗު "ވިއްކުން" އެވެ. ސިޔާސީ ބޭނުންތަކަށް ފުޓުބޯޅަ ވިއްކުމަކީ އެ ޖަމިއްޔާގެ އަސާސްތަކާ ހިލާފު ކަމަކަށް ވީ ނަމަވެސް، ސަރުކާރުގެ ސިޔާސަތެއް ހާސިލް ކުރަން ވަޒީރު ފައިސާ ދެއްވާތީވެ، ވަރަށް ގަޔާވެގެން އެ ކަން ވެސް ކުރައްވަނީ އެވެ. ހަކުރު ދެންޏާ، ބޮޑުބޭބެ އެވެ!

އެފްއޭއެމްގެ ސިޔާސަތަކީ، އެ ޖަމިއްޔާގެ ހިންގާ ކޮމިޓީން ނިންމާ ނިންމުންތަކެވެ. ހިންގާ ކޮމިޓީގައި ތިއްބަވަނީ އިންތިހާބު ކަށަވަރު ނުކުރެވޭ ކަމަށް ބުނާ، މާލޭގެ ކްލަބްތަކެކެވެ. މި ފަސްމަންޒަރުގެ އަލީގައި، އާ ފޯމެޓަށް ލީގް ބައްޓަން ކުރުމުގައި އެފްއޭއެމްގެ ހިންގާ ކޮމިޓީން ގެންގުޅޭ ސިޔާސަތުތަކަށް ނަޒަރު ހިންގައިލުމުން އާ ފޯމެޓަކީ އެއްގޮތަކަށް ވެސް އައު ފޯމެޓެއް ނޫންކަން އިތުރަށް ސާފުވާނެ އެވެ.

ސިޔާސަތު1. މޮޅު ކްލަބްތައް ބޭރުކޮށްލައި، މާލެ ފިޔަވައި އެހެން ރަށްރަށުގެ ކްލަބްތަކަށް ދަތިކުރުން ސީޒަން ފަށަނީ ވެސް ރާއްޖޭގެ އެންމެ މޮޅު ދެ ކްލަބް، ނިއުރޭޑިއަންޓާއި ވިކްޓްރީ ލީގުން ބޭރުކޮށްލައި އޮވެ އެވެ. މި ދެ ކްލަބަކީ 29 އަހަރުގެ ލީގް ތަޖުރިބާ ހިއްސާކުރާ ދެ ކްލަބެވެ. ގައުމީ ތަރިކަ އެކެވެ. ފުޓުބޯޅަ އެސެޓެކެވެ. ދަނޑުފޯރީގެ ބާނީންނެވެ! އެކަމަކު މި ސީޒަން ވެސް ފަށަނީ މާލޭގެ އެންމެ އަށް ކްލަބްގެ މައްޗަށް ބުރަވެ އެވެ. ގިނައީ ލީގް ތަޖްތިބާ މަދު ކްލަބްތަކެވެ.

ތިރީސް އަހަރުގެ ލީގް ތަޖުރިބާގެ ލީޑަރުގެ ގޮތުގައި އޮތް ވެލެންސިއާގެ ފަހަތުގައި އޮތީ އެ ކްލަބްގެ ތަޖުރިބާގެ ދެބައިކުޅަ އެއްބައި ހިއްސާކުރާ 15 އަހަރުގެ ލީގް ތަޖުތިބާއާ އެކު މާޒިއާ އެވެ. އެ އަށް ފަހު 12 އަހަރުގެ ލީގް ތަޖުރިބާއާއާ އެކު އީގަލްސް އެވެ. ދެން ތިބި ފަސް ކްލަބަކީ ލީގަށް އާ، އަދި ތަޖުރިބާ މަދު ފަސް ޓީމެވެ. އެއީ ޓީސީ -5، ގްރީން ސްޓްރީޓް -4، ޔުނައިޓެޑް ވިކްޓަރީ -3، ދަގަރާންޑޭ -2، އަދި ސުޕަސްޕޯޓްސް -1، އަހަރުގެ ލީގް ތަޖުރިބާ އެވެ.

ދިވެހި ޕްރެމިއަ ލީގަށް 12 ކްލަބް ހަމަ ކުރާ ގޮތަކީ މާލެ އަށް ނުވަ ޖާގަ، މާލެ ފިޔަވައި އެހެން ރަށްރަށަށް ތިން ޖާގަ އެވެ. ރާއްޖޭގެ އާބާދީ ބެހިފައި އޮތް ގޮތަށް ބަލައި، މާލޭގެ ކްލަބްތަކަށް ނިސްބަތުން ބޮޑު ހިއްސާއެއް ދީ، މާލެ ފިޔަވައި އެހެން ރަށްރަށުގެ ކްލްބްތަކަށް ކުޑަ ހިއްސާއެއް ދިނުމަކީ ހަމަހަމަ ގޮތެއް ކަމުގައެއް ނުވާނެ އެވެ. މިއީ ޚިލާފު އުފެދޭނެ މައްސަލަ އެކެވެ!

ސިޔާސަތު2. ބަޖެޓް ސިއްރުކުރުން. ސީޒަން ފަށަނީ 100 މިލިއަން ރުފިޔާގެ ބަޖެޓަކާ އެކު އެވެ. އެއީ، ސަރުކާރުގެ 80 ޕަސެންޓާއި ފީފާގެ 20 ޕަސެންޓް ގްރާންޓް ފައިސާއާ އެކު އެވެ. އެފްއޭއެމްގެ ހިސާބުތަކެއް ހާމައެއް ނުކުރެ އެވެ. ދައުލަތުގެ ބަޖެޓް އެ އޮތީ ފައިނޭންސް މިނިސްޓްރީން އިންޓަނެޓަށް ފުރާ އަޅައިފަ އެވެ. ނަމަވެސް އެފްއޭއެމްގެ ބަޖްޓްގެ ހިލަމެއް ވެސް ނުވެ އެވެ. އެފްއޭއެމްގެ ބަޖެޓަކީ ދައުލަތުގެ "ޑިފެންސް އެގްރީމަންޓް"ތައް ފެންވަރުގެ ސިއްރެކެވެ. މި ވަރުން ފުދުނީކީއެއް ނޫނެވެ. އެސޯސިއޭޝަން އޮންނަނީ ވެސް އަބަދު ދަރައިފަ އެވެ. ކުޅުންތެރިންނަށާއި އޮފިޝަލުންނަށާއި ކްލަބްތަކަށާއި އެހެނިހެން ވިޔަފާރި ކުންފުނިތަކަށެވެ. ކޯޓަށް ވެސް ދަމަ އެވެ!

އެސޯސިއޭޝަންގެ އަހަރީ ބަޖެޓްް ހާމަނުކުރާއިރު، މެމްބަރު ކްލަބްތައް ވެސް ހިސާބު ބަލަހައްޓަން ޖެހޭ ސަބަބެއް ނެތެވެ. އަދި މެމްބަރު ކްލަބްތައް ވެސް އަބަދު ދަރާފައި ތިބުން ހަމަ އެންމެ ރަނގަޅު ނޫންތޯ އެވެ! މި ސިޔާސަތުގެ ނަތީޖާއަކަށް ވަނީ ފުޓުބޯޅަ ކުރިއެރުވުމަށް ކަމަށް ބުނެ ހަރަދުކުރާ ފައިސާގެ ތަފްސީލު ސިއްރު ކުރުމެވެ. އަނެއް ނަތީޖާއަކީ އިތުބާރެއް ނެތް އެސޯސިއޭޝަނަކާ ގުޅިގެން ފުޓުބޯޅަ ކްލަބް ހިންގަން ނުކުންނާނެ އިތުރު ބައެއް ނުވުމެވެ. ފުޓުބޯޅަ "އިރެލެވަންޓް" ވުމެވެ!

ސިޔާސަތު3. މެޗް ވިއްކުން. ކުޅިވަރު މިނިސްޓަރު މި ވަގުތު ވެސް އުޅުއްވަނީ ރިޝްވަތުގެ ތުހުމަތުތަކުންް އަރައި ނުގަނެވި، ކޯޓުގަ އެވެ. މިނިސްޓަރު ވިދާޅުވަނީ، ރަށްރަށަށް މެޗްތައް ބަދަލުކުރީމާ ބެލުންތެރިން ލިބޭނެ ކަމަށެވެ. ވީމާ، ބިޑަކާ ނުލައި، މިލިއަން ރުފިޔާގެ ފޮނި ހެދިކާއާ އެކު އަލިފުއްޓަށް ޕްރެޒިޑެންޓްސް ކަޕްގެ ފައިނަލް ހިބައިން ދިނީމާ ހާހެއްހާ ބެލުންތެރިން ލިބުނެވެ. އެސޯސިއޭޝަނުން ބުނަނީ "ރޯޑް ޓު އަލިފުށި" އަކީ އެފްއޭއެމް ރާއްޖެތެރެއާ އަޅާލާ މިންވަރު ރަމްޒު ކޮށްދޭ ފަލްސަފާ ކަމަށެވެ.

އެގޮތުން، ރާއްޖޭގެ ފަސް ވަނަ އަށް އެންމެ ގިނައިން ޓީމު ބައިވެރިވާ އަތޮޅު ކަމުގައިވާ އަލިފުށި އެކުލެވޭ ސިޔާސީ ދާއިރާ އަށް، ބިޑަކާ ނުލައި، އަތޮޅުގެ ޒުވާނުންނަށް ޕްރެޒިޑެންޓް ސްކަޕްގެ ފައިނަލް ހަދިޔާ ކުރީ ކަމަށް ސިފަކުރެއްވި އެވެ. އަދި މިއީ ދިވެހި ލީގްގެ އައު ފޯމެޓަށް ވާސިލްވާއިރު، އަތޮޅުތަކުގެ ކްލަބްތަކާ ދޭތެރޭ ހަމަހަމަ ގޮތެއްގައި ވިސްނާ ކަމުގެ ދަލީލެއް ކަމުގައި ވެސް އެސޯސިޝަންގެ ސެކްރެޓަރީ ޖެނެރަލް ހުސައިން ޖަވާޒް ވިދާޅުވި އެވެ. މި ސިޔާސަތުގެ ނަތީޖާއަކީ، މެޗު ވިއްކުމުގެ މޫނުމަތި ރީތި ކުރަން އުޅުން ނަމަވެސް ދެކޮޅު ދިމާނުކުރެވުމެވެ.

އާ ފޯމެޓްގެ މުސްތަގްބަލް

އާ ފޯމެޓަކުން، އަންނަ އެއްވެސް ބަދަލެއް ނެތެވެ. ވިއްޔާ ވަނީ ގޯހެވެ! މި ފޯމެޓަކީ ބުރަހެލި ފޯމެޓެކެވެ. ޒޯންތައް ބޮޑުކަމުން، ކައިރި ރަށްތަކަށް ގްރޫޕް ކުރި ނަމަވެސް، ދެވަނަ ޑިވިޝަންގެ ނުވަ ޓީމްގެ ގްރޫޕަކީ ވެސް 36 މެޗެވެ. މަސް ދެ މަހަށް އައްޑު އަތޮޅުގެ ކްލަބެއް ތިނަދޫ ނުވަތަ ފުވައްމުލަކުގައި ކުޅެން ތިބެވޭނެ ބާވައެވެ؟ އެކަމުގެ ޝައުގުވެރި ކަމެއް އެބަހުރި ބާވައެވެ؟

އަދި އެންމެ ފަހުން ޕްރެމިއާ ލީގަށް ހޮވޭ ތިން ޒޯން ޗެމްޕިއަނުންނަށް ޖެހެނީ ވޯޓަކާ ވެސް ނުލައި 11 ދަތުރު ކުރާށެވެ. މާލޭގެ ޓީމަކަށް ކުރަން ޖެހެނީ އެންމެ ތިން ދަތުރެވެ. މިއީ އިންސާފަކަށް ނުވާއިރު ރާއްޖެތެރޭގެ ޓީމަކަށް ކެރި ކުޅަދާނަ ވެގެންވާ ކަމެއްތޯ ވެސް ސުވާލު ކޮށްލަން ޖެހެ އެވެ. އާ ފޯމެޓަކީ އާ ފޯމެޓެއް ނޫނެވެ. މިއީ ބޮޑު އޮޅުވައިލުމެކެވެ!