ފަރަށް އަރާ ބޯޓުތައް ޖޫރިމަނާ ނުދައްކާ ފުރައިގެން ދާ މައްސަލަ ބޮޑުވެއްޖެ

ރާއްޖޭގެ ފަރުތަކަށް އަރާ ބޭރުގެ ބޯޓުތައް ޖޫރިމަނާ ކުރުމުން އެ ފައިސާ ނުދައްކާ ރާއްޖެއިން ބޭރަށް ފުރައިގެންދާ މައްސަލަ ވޭތުވެދިޔަ ތިން އަހަރު ވަރަށް ބޮޑަށް ދިމާވަމުންދާ ކަމަށް އެޓާނީ ޖެނެރަލްގެ އޮފީހުން މިއަދު ބުނެފި އެވެ.

ތިމާވެށީގެ ޖޫރިމަނާތައް ނުދައްކާ މައްސަލާގައި ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ތިމާވެށްޓާއި މޫސުމީ ބަދަލުތަކާ ގުޅޭ ކޮމިޓީން މިއަދު ވަނީ އޭޖީ އޮފީހުގެ އިސްވެރިންނާ ބައްދަލުކޮށްފަ އެވެ. އޭޖީ އޮފީހުގެ ފަރާތުން އެ ބައްދަލުވުމުގައި ބައިވެރިވެވަޑައިގަތީ ކައުންސެލް ޖެނެރަލް ފާތިމަތު ހަލީމް އާއި ސީނިއާ ސްޓޭޓް ކައުންސެލް ހައްވާ ސަނާ އަދި ސްޓޭޓް ކައުންސެލް މަރިޔަމް ޝާނީ އެވެ.

ފާތިމަތު ހަލީމް ވިދާޅުވީ ތިމާވެށީގެ ޖޫރިމަނާތަކާ ގުޅިގެން ދައުވާކޮށް ދިނުމަށް އީޕީއޭއިން ހުށަހަޅަނީ މައިގަނޑު ދެ ބާވަތެއްގެ މައްސަލަތައް ކަމަށެވެ. އެއީ؛

• ހިމާޔަތްކޮށްފައިވާ ދިރޭ ތަކެތި ގެންގުޅެގެން ކޮށްފައިވާ ޖޫރިމަނާތަކަށް ވާ ފައިސާ ނުލިބިގެން.

• ބޯޓުތައް ފަރަށް އަރައިގެން ލިބޭ ގެއްލުންތަކާ ގުޅިގެން ކޮށްފައިވާ ޖޫރިމަނާތަކަށް ވާ ފައިސާ ނުލިބިގެން.

އޭޖީ އޮފީހުން ބުނީ ހިމާޔަތްކޮށްފައިވާ ދިރޭ ތަކެތި ގެންގުޅެގެން ކޮށްފައިވާ ޖޫރިމަނާތަކުގެ ފައިސާ ނުލިބިގެން 13 މައްސަލައެއް ހުށަހަޅާފައި ވާއިރު، އޭގެ ތެރެއިން އެއް މައްސަލާގައި ފައިސާ ދައްކަން ނުޖެހޭ ކަމަށް ސިވިލް ކޯޓުން ހުކުމް ކޮށްފައިވާ ކަމަށެވެ.

އޭގެ ތެރެއިން 11 މައްސަލައެއްގައި އިޖުރާއީ މައްސަލަތަކެއް ހުރުމުން ސިވިލް ކޯޓުން ވަނީ އެ މައްސަލަތައް އަނބުރާ އޭޖީ އޮފީހަށް ފޮނުވާލައިފަ އެވެ.

ބޯޓުތައް ފަރަށް އަރައިގެން ކޮށްފައިވާ ޖޫރިމަނާ ފައިސާ ނުދައްކާތީ އަށް މައްސަލައެއް އޭޖީ އޮފީހުގައި އޮތްއިރު، އޭގެ ތެރެއިން ހަ މައްސަލައެއް ކޯޓުގައި މިހާރު ދަނީ ކުރިއަށެވެ. ދެ މައްސަލައެއް ކޯޓަށް ހުށަނާޅާ އޮތްއިރު، އޭގެ ތެރެއިން އެއް މައްސަލައަކީ ތިލަމާލެ ބްރިޖު ހަދާ އެފްކޮންސްގެ ކުންފުނީގެ ބާޖެއް ވިލިމާލެ ފަރަށް އަރައިގެން ލިބުނު ގެއްލުމާ ގުޅިގެން ކޮށްފައިވާ ބޮޑު ޖޫރިމަނާގެ ފައިސާ ނުލިބޭ މައްސަލަ އެވެ. އެ މައްސަލާގައި، އެފޮކްސް އިން ވަނީ ޖޫރިމަނާގެ އަދަދު މާ ބޮޑު ކަމަށް ބުނެ އެ ފައިސާ ދައްކަން ދެކޮޅު ހަދައި، ދައުލަތާ ދެކޮޅަށް ސިވިލް ކޯޓަށް މައްސަލައެއް ހުށަހަޅައިފަ އެވެ.

ގާނޫނީ ހުރަސްތައް

ފާތިމަތު ހަލީމް ވިދާޅުވީ ފަރަށް އަރައިގެން ކުރި ޖޫރިމަނާގެ ފައިސާ ނުލިބިގެން، އެ ފައިސާ ހޯދުމަށް 2022 ވަނަ އަހަރުން ފެށިގެން އޭޖީ އޮފީހަށް ހުށަހަޅާފައިވާ 8 މައްސަލައިގައި ފައިސާ ހޯދުމަށް އެކި ގޮތްގޮތުން ގޮންޖެހުންތައް ކުރިމަތިވެފައިވާ ކަމަށެވެ.

އޭގެ ތެރެއިން، ގިނަ ބޯޓުތަކަކީ ރާއްޖެއިން ބޭރުގެ އުޅަނދުތަކަށް ވާއިރު، އެންމެ ބޮޑު އެއް ގޮންޖެހުމަކީ ދައުވާ ނުކުރެވި އުޅެނިކޮށް، އެ ބޯޓުތައް ފުރައިގެންދާތީ ކަމަށް އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ. އަދި ކޯޓަށް މައްސަލަ ހުށަހަޅާއިރު ދައުވާ ރައްދުވާ ފަރާތާއި އެ ފަރާތުގެ އެޑްރެސް ބަޔާންކުރަން ޖެހޭއިރު، ބޯޓު ފުރައިގެން ދިއުމުން ބޯޓު އޮތް ތަނެއް ހޯދައިގެން ދައުވާ ރައްދު ކުރުމަކީ އިތުރު ތަކުލީފެއް އުފުލަން ޖެހޭ ކަމެއް ކަމަށް އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ.

"ދައުވާ ރައްދުކުރަން ބަލާއިރު އަޅުގަނޑުމެންނަށް ނޭނގޭ އެ ބޯޓު އޮތް ތަނެއް، ރައްދުކުރަންވީ އެޑްރެހެއް ޔަގީންނުވޭ،" އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ.

އޭޖީ އޮފީހުން ބުނި ގޮތުގައި، ރާއްޖޭގެ ބޯޓުފަހަރު ޖޫރިމަނާ ކުރުމުން އެ ފައިސާ ދެއްކުމުގައި އެ ފަރާތްތަކުގެ އެއްބާރުލުން ވަރަށް ރަނގަޅަށް ލިބެ އެވެ. އެކަމަކު ރާއްޖެއިން ބޭރުގެ ބޯޓުފަހަރުތަކުން އެ ފައިސާ ދެއްކުމަށް އެކި ގޮތްގޮތުން ދެކޮޅު ހަދަ އެވެ.

ފާތިމަތު ހަލީމް ވިދާޅުވީ މި ބޯޓުތައް ރާއްޖެ އަންނަނީ ރާއްޖޭގެ އޭޖެންޓެއް މެދުވެރިކޮށް ކަމަށް ވިޔަސް، ބައެއް މައްސަލަތައް ކޯޓަށް ހުށަހަޅާ ހިސާބުން އޭޖެންޓު ބަދަލުވި ކަމަށް ބުނެ ދައުވާއިން ރެކެން ވެސް މަސައްކަތް ކުރާ ކަމަށެވެ. އެހެންވުމުގެ ސަބަބުން ވެސް މައްސަލަ ނުނިމި، ކޯޓު މަރުހަލާ ދިގުލައިގެން ދާ ކަމަށް އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ.

އޭނާ ވިދާޅުވީ އޭޖެންޓް ޒިންމާވާން ދެކޮޅު ހެދިޔަސް، އޭޖެންޓުންގެ މައްޗަށް ވެސް މިހާރު ދައުވާކުރާ ކަމަށެވެ.

"ކޯޓުން ކުރާ ހުކުމެއް ތަންފީޒު ކުރުމުގައި އަނެއްކާވެސް އެބަހުރޭ ހުރަސްތަކެއް،" އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ.

އޭނާ ވިދާޅުވީ ހުކުމް ތަންފީޒުކުރުމުގައި ދިމާވާ އެންމެ ބޮޑު ގޮންޖެހުމަކީ ޖޫރިމަނާ ކުރާ ބޯޓް "އެރެސްޓު ކުރެވޭނެ" ނުވަތަ ރާއްޖޭގައި ހިފެހެއްޓޭނެ ގޮތެއް ގާނޫނުގައި ނެތުން ކަމަށެވެ. އަދި ޖޫރިމަނާގެ ފައިސާ ނުދައްކާ ހާލަތުގައި އެ އުޅަނދު ދައުލަތަށް ނެގޭނެ ބާރު ގާނޫނުން ލިބިފައި ނެތް ކަމަށް އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ.

ތިމާވެށީގެ ޖޫރިމަނާތައް ކުރުމުގައި ރާއްޖެއިން މިހާރު އަމަލުކުރަނީ މީގެ 31 އަހަރު ކުރިން 1993 ވަނަ އަހަރު ހެދި ގާނޫނުގެ ދަށުން އެކުލަވާލާފައިވާ ގަވާއިދަކަށެވެ.

ފާތިމަތު ހަލީމް ވިދާޅުވި ގޮތުގައި، މި މައްސަލައަށް ދާއިމީ ހައްލެއް ހޯދުމަށް އެ ގާނޫނަށް އިސްހާލުތަކެއް ގެންނަން ޖެހޭ ކަމަށް ގަބޫލު ކުރެވޭތީ އޭޖީ އޮފީހުން ގެންދަނީ ކަމާބެހޭ އިދާރާތަކާ ގުޅިގެން އެ މަސައްކަތް ވެސް ކުރަމުންނެވެ.