އައިކޮމްގެ ނިންމުންތަކާ ގުޅޭ ފަހު މަރުހަލާއަކީ ހައި ކޯޓު، ސުޕްރީމް ކޯޓަށް ނުބެލޭނެ: ފަނޑިޔާރު މަހާޒު

މައުލޫމާތު ހޯދައި ލިބިގަތުމުގެ ގާނޫނުގެ ދަށުން އިންފޮމޭޝަން ކޮމިޝަނަރުގެ އޮފީހުން ނިންމާ ނިންމުންތަކާ ގުޅޭ އެންމެ ފަހުގެ މަރުހަލާއަކީ ހައި ކޯޓު ކަމަށާއި އަދި އެފަދަ ނިންމުންތަކާ ގުޅޭ މައްސަލަތައް ސުޕްރީމް ކޯޓަށް ނުބެލޭނެ ކަމަށް އެ ކޯޓުގެ ފަނޑިޔާރު މަހާޒު އަލީ ޒާހިރު ވިދާޅުވެއްޖެ އެވެ.

އަމީނީ މަގު ހެދުމުގެ މަޝްރޫއުއާ ގުޅޭގޮތުން މައުލޫމާތު ހޯދުމަށް 2022 ވަނަ އަހަރު ރައިޓް ޓު އިންފޮމޭޝަން އެކްޓިވިސްޓް އަހުމަދު އަފްރާހު އިސްމާއިލް ހައުސިން މިނިސްޓްރީއަށް ހުށަހެޅި ހުށަހެޅުމާ ގުޅިގެން، ގާނޫނުގައި ބުނާ މުއްދަތުގައި އެ މިނިސްޓްރީން ޖަވާބު ދީފައެއް ނުވެ އެވެ. އެހެންވެ، އެ މައްސަލަ އިންފޮމޭޝަން ކޮމިޝަނަރުގެ އޮފީހަށް ހުށަހެޅުމުން، އެ މައުލޫމާތު ދޭން އެ މިނިސްޓްރީގެ މައްޗަށް އަމުރުކުރި އެވެ.

ކޮމިޝަނަރުގެ އެ ނިންމުން މިނިސްޓްރީގެ ފަރާތުން ހައި ކޯޓުގައި އިސްތިއުނާފް ކުރުމުން އެ ކޯޓުން ވެސް ނިންމީ އަފްރާހު އެދުނު މައުލޫމާތު ދޭން ޖެހޭނެ ކަމަށެވެ. އެހެންވެ، އެ މައްސަލަ ދައުލަތުން ސުޕްރީމް ކޯޓުގައި އިސްތިއުނާފްކުރި އެވެ.

އެ މައްސަލާގައި ހުކުމް އިއްވަން މިއަދު ސުޕްރީމް ކޯޓުގައި ބޭއްވި އަޑުއެހުމުގައި ފަނޑިޔާރު މަހާޒުގެ ތަފާތުވި ރައުޔު އިއްވަވަމުން އޭނާ ވިދާޅުވީ މައުލޫމާތު ހޯދައި ލިބިގަތުމުގެ ގާނޫނުގެ 64 ވަނަ މާއްދާގެ (ށ) އޮތްގޮތުން، މިއީ ސުޕްރީމް ކޯޓަށް ބެލިދާނެ މައްސަލައެއް ކަމަށް ގަބޫލު ނުކުރައްވާ ކަމަށެވެ.

އެ ގާނޫނުގެ 64 ވަނަ މާއްދާގައި ބުނަނީ އިންފޮމޭޝަން ކޮމިޝަނަރުގެ ނިންމުމާ މެދު ހިތްހަމަނުޖެހޭ ނަމަ، އެ މައްސަަލައެއް 30 ދުވަހުގެ ތެރޭގައި ހައި ކޯޓަށް ހުށަހެޅިދާނެ ކަމަށެވެ. އަދި އެ މާއްދާގެ (ށ) ގައި ބުނެފައިވަނީ ކޮމިޝަނަރު ނިންމާ ނިންމުމެއްގެ މައްސަލަ ކޯޓަކުން ބެލޭނީ، އެ މާއްދާގެ ދަށުން ކުރާ އިލްތިމާސްގެ މަރުހަލާގައި އެކަނި ކަމަށެވެ.

".ގާނޫނުގެ މި އަކުރަށް ބަލާއިރު، މި އަކުރުގައި ޝަރުއީ ކޯޓުތަކުގެ ބަދަލުގައި ލިޔެފައިވަނީ މުފްރަދުކޮށް، "ޝަރުއީ ކޯޓަކުން" މި ގޮތަށް. އަދި 'މި މާއްދާގެ ދަށުން ކުރާ އިލްތިމާސްގެ މަރުހަލާގައި އެކަންޏެވެ.' ބަޔާންކޮށް، އިސްތިއުނާފީ އެހެން މަރުހަލާތައް އެވަނީ ސާފު އިބާރާތުން އިސްތިސްނާ ކޮށްފައި. މީގެ އިތުރަށް މި މާއްދާގެ (ހ) ގައި ހައިކޯޓުގެ އިތުރުން، ސުޕްރީމް ކޯޓުގެ ވާހަކަ ބަޔާންކޮށްފައި ނުވެ،" ފަނޑިޔާރު މަހާޒު ފާހަގަ ކުރެއްވި އެވެ.

ފަނޑިޔާރު މަހާޒު ފާހަގަ ކުރެއްވި ކަންކަން.

- މައުލޫމާތު ހޯދައި ލިބިގަތުމުގެ ހައްގުގެ ގާނޫނުގެ ދަށުން އިންފޮމޭޝަން ކޮމިޝަނަރު ނިންމާ ނިންމުމަކާ ގުޅިގެން ހައިކޯޓުން ނިންމާ ނިންމުމަކީ، އެފަދަ މައްސަލަތަކުގައި ކޯޓުތަކުން ނިންމާ އެންމެ ފަހުގެ ނިންމުން ކަމުގައި އެ ގާނޫނުގެ ބޭނުމަށް ބަލަންޖެހޭ.

- މިފަދަ މައްސަލަތަކުގައި އިސްތިއުނާފީ މަރުހަލާ ކުރުކޮށްފައި ވަނީ ގާނޫނުއަސާސީގެ 29 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ މައުލޫމާތު ހޯދުމާއި، މައުލޫމާތު ދިނުމުގެ މިނިވަންކަމުގެ ހައްސާސްކަމުގެ މައްޗަށް ވިސްނައި، އެ މިނިވަންކަން އެގޮތުގައި ދެމެހެއްޓުމުގެ ގޮތުންކަން.

- ގާނޫނުގެ ދެވަނަ މާއްދާގައި، ގާނޫނުގެ މަގުސަދު ބަޔާންކޮށްފައި އޮތްގޮތުން ބާރު ލިބޭ ކަމަށް.

ފަނޑިޔާރު މަހާޒް ވިދާޅުވީ ކޯޓުތަކުން ނިންމާ އެހެން ބައެއް ނިންމުންތަކަކީ މިހާރު ވެސް އިސްތިއުނާފު ކުރުމުގެ ފުރުސަތު ނެތް ނިންމުންތަކެއް ކަން ފާހަގަ ކުރެއްވި އެވެ. އޭގެ އެއް މިސާލަކީ މަސްތުވާތަކެއްޗާބެހޭ ގާނޫނުގެ 80 ވަނަ މާއްދާގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ޑްރަގް ކޯޓުގެ ނިންމުންތަކެއް ކަމަށް ފަނޑިޔާރު ވިދާޅުވި އެވެ. އަދި އަނެއް ބާވަތުގެ މައްސަލަތަކަކީ އިންތިހާބުތަކާބެހޭ އާންމު ގާނޫނުގެ ދަށުން ފުރަތަމަ މަރުހަލާގައި ހައި ކޯޓުން ބަލަން ޖެހޭ މައްސަލަތައް ކަމަށް ފަނޑިޔާރު ވިދާޅުވި އެވެ.

މީގެ އިތުރުން ބައެއް ބާވަތުގެ މައްސަލަތަކަކީ ހަމައެކަނި ސުޕްރީމް ކޯޓުން ބެލޭނެ މައްސަލަތައް ކަން ވެސް ފަނޑިޔާރު ފާހަގަ ކުރެއްވި އެވެ.

އެހެންކަމުން އުސޫލުން، މައުލޫމާތު ހޯދައި ލިބިގަތުމުގެ ހައްގުގެ ގާނޫނުގެ ދަށުން އިންފޮމޭޝަން ކޮމިޝަނަރު ނިންމާ ނިންމުމަކާ މެދު ހިތްހަމަނުޖެހިގެން ހައިކޯޓުން ބަލައި ގޮތެއް ކަނޑައަޅާ މައްސަލަތަކަކީ އެ ކޯޓުން ގޮތެއް ކަނޑައެޅުމުން އިސްތިއުނާފީ މަރުހަލާ ނިމިގެންދާނެ މައްސަލަތަކެއް ކަމަށް ފަނޑިޔާރު ވިދާޅުވި އެވެ.

"މައުލޫމާތު ހޯދައި ލިބިގަތުމުގެ ހައްގުގެ ގާނޫނުގެ 64 ވަނަ މާއްދާގެ (ށ) އެފަދައިން އޮތް ނަމަވެސް، މި ބާވަތުގެ މައްސަލަތައް ސުޕްރީމް ކޯޓުގައި އިސްތިއުނާފު ކުރެވޭނެ ކަމުގައި ބުނެ މި މައްސަލައިގެ ޚަސްމުން ޝަރީއަތުގައި ދައްކާފައިވާ ވާހަކަތަކަށް އަހުރެންނަށް ގާނޫނީ ބުރަދަނެއް ނުދެވޭ،" ފަނޑިޔާރު ވިދާޅުވި އެވެ.

"މައުލޫމާތު ހޯދައި ލިބިގަތުމުގެ ހައްގުގެ ގާނޫނުގައި ބަޔާންވެފައިވާ އިސްތިއުނާފުގެ ކުރު މަގަކީ، ރައްޔިތުންގެ ފަރާތުން، ރައްޔިތުން އެދޭ ގޮތަށް، ދައުލަތް ހިންގުމުގެ ނިޒާމުގެ ތެރެއިން އެ ރައްޔިތުން ބޭނުންވާ މައުލޫމާތު ހޯދުމުގައި، ގާނޫނުން ރައްޔިތުން އިހްތިޔާރު ކޮށްފައިވާ އިސްތިއުނާފުގެ ކުރު މަގު ކަމުގައި ބަލަންޖެހޭ."

އެހެން ނަމަވެސް އެ މައްސަލަ ބެއްލެވި ބެންޗުގައި ދެން ތިއްބެވި ފަނޑިޔާރު އައިޝާ ޝުޖޫން އަދި ފަނޑިޔާރު ޑރ. އަޒްމިރަލްދާ ޒާހިރުގެ ރައުޔަކީ މައުލޫމާތު ހޯދައި ލިބިގަތުމުގެ ހައްގުގެ ގާނޫނުގެ ދަށުން އެ މައްސަލަ ސުޕްރީމް ކޯޓަށް ބެލޭނެތޯ ކަނޑައަޅަން ޖެހޭ ހާލަތެއް މި މައްސަލައިގެ ތެރޭގައި ނެތް ކަމަށެވެ.

މި މައްސަލައިގެ އަޑުއެހުންތައް ކުރިއަށް ދިޔައިރު، ބަންޑާރަ ނައިބުގެ އޮފީހުންނާއި އިންފޮމޭޝަން ކޮމިޝަނަރުގެ އޮފީހުން ވެސް ބުނެފައިވަނީ މިފަދަ މައްސަލަތައް ސުޕްރީމް ކޯޓަށް ބެލޭނެ ކަމަށް ގަބޫލުކުރާ ކަމަށެވެ.