ހުރިހާ ޓޮޕް 10 ގައި އެންމެ އުފާވެރި މާމަ

ތައުލީމަކީ ކޯއްޗެއް ކަން ނޭނގޭ ދުވަސްވަރު ވެސް ލަތީފާ އިބްރާހިމަށް، ސްކޫލަށް ގޮސްގެން ކިޔެވުގެ އުފާ ލިބުނެވެ. އޭނާގެ ނަސީބަކަށްވީ ކިޔެވުމުގެ މުހިއްމު ކަން ބައްޕަ، އިބްރާހިމް މޭނާ ކަލޭފާނަށް އެނގި، އުފަންވިއިރު ވެސް އަމިއްލަ ރަށް ނ. ހޮޅުދޫގައި ސްކޫލެއް ހަދައި ތައުލީމްދިޔާނާ އާއި ދިވެއްސާއި ހިސާބާއި ދުރޫސުލް އަހުލާގު އަދި އަރަބި ބަސް ވެސް ކިޔަވައިދޭން ފެށުމެވެ.

މި ނަސީބާ އެކު ލަތީފާ ވަނީ އޭނާގެ ދަރިންނާއި މާމަ ދަރިންނަކީ ތައުލީމީ ބަޔަކަށް ހަދައިފަ އެވެ. އޯ ލެވެލް އާއި އޭ ލެެވެލްގެ ގަދަ 10 ހޮވުމުގެ އެވޯޑު ހަފުލާތަކުގައި އޭނާއަށް ވުރެ ވަކި އުފާވެރި އެހެން މީހަކު ނުހުންނާނެ އެވެ. އޯ ލެވެލް/ އޭ ލެެވެލްގައި ބައިވެރިވާ އޭނާ ދަރިއަކު ނުވަތަ މާމަ ދަރިއަކު ގަދަ 10 ގައި ނުހިމެނިދާ ފަހަރެއް ނުދެ އެވެ. މިއަށް ވުރެ އޭނާ އުފާވާ އެހެން ކަމެއް ނެތެވެ.

ތައުލީމީ ޖީލަކަށް އޭނާގެ ބައްޕަގެ ހުވަފެން ވެސް ހަގީގަތަކަށް ވީ އެވެ.

ލަތީފާގެ ދުވަސްވަރު، ހޮޅުދޫ މަދަރުސާގައި އޭރު ކިޔަވައިދިނީ ގްރޭޑު 5 ނުވަތަ އޭރުގެ ބަހުން ނަމަ ފަސް ވަނަ ކްލާހާ ހަމައަށެވެ. އެއާ ހަމައަށް ލަތީފާ ކިޔެވިއަސް، ދެން ކުރިއަށް ދެވޭނެ އިތުރު އެއްވެސް އޭރު ނެތެވެ. އެހެންވެ، އޭރު އަމަލުކުރާ ގޮތަށް ސާދަ އަހަރުގައި ކިޔެވުން ނިންމައި އޭގެ ދެ އަހަރު ފަހުން 16 އަހަރުގައި އޭނާ ވެސް އަލަތު ކައިވެނިކޮށްފި އެވެ.

ލަތީފާ، 81، ބުނީ ފުރަތަމަ ކައިވެންޏަށް ނުވަ ދަރިން ލިބުނު ކަމަށެވެ. އޭގެ ތެރެއިން އެކަކު، ހަތަރު އަހަރު އަދި ދެން ހުރި މީހާ 25 އަހަރުގައި، މީގެ އަހަރުތަކެއް ކުރިން މަރުވީ އެވެ. އެންމެ ފަހު މީހާ މަރުވީ ވެސް ރާއްޖޭގެ ޓީޗިންގެ ފުރަތަމަ ބެޗުގައި ހިމެނި، އެ ތަމްރީނު ނިންމުމަށް ފަހު ރަށަށް ދިޔަ ފަހުންނެވެ.

ގިނަ ދަރިންތަކަކާ އެކު އޭރު ކިތަންމެ އަތްމަތި ދަތިކޮށް އުޅެން ޖެހުނަސް، ލަތީފާ، އޭނާގެ ބައްޕަގެ ފަރާތުން ވާރުތަވި ކަންތައް ދަރިންނާ ހަމައަށް އަމާނަތްތެރިކަމާއެކު ފޯރުކޮށްދިނެވެ. ރަށުގައި ތައުލީމުގެ ބިންގާ އަޅައި، ކޮށްދިން މަސައްކަތުގެ އަގުވަޒަންކޮށް، ރާއްޖޭގައި އެންމެ ދުވަސްވީ ސްކޫލުތަކުގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ ހޮޅުދޫ ސްކޫލުގެ ނަން ވަނީ، ލަތީފާގެ ބައްޕަގެ ނަން، 'މޭނާ' ސްކޫލުގެ ނަމަށް ފަހުން ބަދަލުކޮށްފަ އެވެ.

އޭނާ ބުނީ ދަރިންނަށް ކިޔަވައިދޭން އުޅެނިކޮށް، ކިޑްނީ ބަލީގައި 2015 ވަނަ އަހަރު ނިޔާވި ފިރިމީހާ އަބްދުއްރަހްމާން އަލީގެ ފުރިހަމަ އެއްބާރުލުން ލިބުނު ކަމަށެވެ. ދެމަފިރިންގެ ފުރަތަމަ ކައިވެނީގައި 56 އަހަރު ހޭދަކުރި އެވެ. ފިރިމީހާގެ އޭރުގެ މައިގަނޑު ޒިންމާއަކީ އަނބިދަރިންނަށް ހަރަދުކުރާނެ ފައިސާ ހޯދުމެވެ. ރަށުގެ ނައިބުކަން ކޮށްގެން އޭރު މަހަކު ލިބުނީ 60ރ. އެވެ. ވިހި އަހަރުވަން ދެން މަސައްކަތްކުރީ އެ މުސާރަ އަށެވެ. ފަހުން ގާޒީއަކަށް ބަދަލުވި ހިސާބުން މުސާރަ ބޮޑުވެއްޖެ އެވެ. އެކަމަކު، ފާއިތުވެ ދިޔަ މުއްދަތުގައި ހުރިހާ ދަރިން ލިބި، ބޮޑުވެއްޖެ އެވެ.

"އެންމެ ފުރަތަމަ ދަރިފުޅު، ނުވަ އަހަރު މާލެ ބަދަލުކުރީ. އެ ކުއްޖާ ބެހެއްޓީ ރައްޓެއްސެއްގެ ގޭގައި. ދެން ތިބި ކުދިން، ރަށުގައި ކިޔެވުމަށް ފަހު، ހަގަށް ތިބި ކުދިން މާލެ ގެނައީ. ރަށުގައި ގްރޭޑު 7އާ ހަމައަށް ކިޔެވުމަށް ފަހު އެހެން ކުދިންނަށް ކިޔަވައިދިނީ މާލޭގައި."

"ރަށުގެ ހަތަރު ކުދިން އެ ފަހަރު މާލެ އައީ ކިޔަވަން. ރަށުގެ ކިޔެވުން ރަނގަޅު ނުވީމަ އެ ފަހަރު ގެނައީ." ހޮޅުދޫގައި ދިރިއުޅޭ، މާމަ ދަރިއެއްގެ ކައިވެނި ހަފުލާއަށް މިދިޔަ މަހު މާލެ އައި ދަތުރު "މިހާރު"އަށް ދިން އިންޓަވިއުގައި ލަތީފާ ބުންޏެވެ.

އޭނާގެ މި ވަގުތު ތިބި ހަތް ކުދިންގެ ތެރެއިން، ދޮއްޓަށް ހުރި ތިން ކުދިން ފިޔަވައި ބާކީ ތިބި އެންމެން ވަނީ ޑިގްރީ އިން މައްޗަށް ކިޔަވައިފަ އެވެ. އެންމެ ދޮއްޓަށް ހުރި އަލީ ރަޝީދު، 65، ވެސް ވަނީ ގްރޭޑު 10އާ ހަމައަށް ކިޔަވައި ނިންމައިފަ އެވެ.

އެންމެ ހަގު ދަރިފުޅު އާދިލް ރަޝީދު، 45، އޭ ލެވެލްގައި ރަނގަޅު ނަތީޖާއެއް ހޯދި ގޮތަށް އައިޓީގެ ދާއިރާއިން މަތީ ތައުލީމް ހާސިލްކުރަން ސިންގަޕޫރަށް ދިޔަ ގޮތަށް އެކޮޅުގައި ދިރިއުޅޭތާ ވިއްސަކަށް އަހަރުވެއްޖެ އެވެ.

ލަތީފާ ބުނީ، ދޮއްޓަށް ހުރި އަލީ ރަޝީދު މަޖީދިއްޔާ ސްކޫލުން އޯލެވެލް ނިންމުމަށް ފަހު އޭނާ އަވަސްވީ، ބައްޕަގެ ފިޔަވަޅު މަތިން، ހަގަށް ހުރި ކޮއްކޮމެންނަށް ކިޔަވައިދޭށެވެ.

"ކުދިންގެ ބައްޕައަށް އެކަނި ލިބޭ އެއްޗަކުން ތަންކޮޅެއް ދަތިވާނެތާ ދޯ. އެހެންވެ، [ދޮއްޓަށް ތިބި] ދެ މީހުން ފެށީ މަސައްކަތް ދެން ތިބި މީހުންނަށް ކިޔަވައިދޭން،" ލަތީފާ ބުންޏެވެ.

"ކުދިންގެ ބައްޕައަކީ ވެސް ދަރިންގެ ކިޔެވުމުގެ ކަންތަކުގައި ވަރަށް ބޮޑު އެހީތެރިކަން ދިން މީހެއް."

ލަތީފާގެ ކުދިންގެ ތެރެއިން ދެ ވަނައަށް ހަގަށް ހުރި އާސިމް ރަޝީދަކީ އެމްއެންޑީއެފްގެ ފަޔަ އެންޑް ރެސްކިއުގެ އިސް އޮފިސަރެކެވެ. ހުރި ހަމައެކަނި އަންހެން ދަރިފުޅު، އައިޝަތު ރަޝީދާއަކީ މޭނާ ސްކޫލުގެ ޓީޗަރެކެވެ.

އާސިމް ބުނީ ބައްޕަ ދޯންޏެއް ގެންގުޅުމުން، ދޮއްޓަށް ހުރި ބޭބެމެން ބޭނުންވީ އެ މަސައްކަތުގައި ބައްޕައަށް ފަސޭހަކޮށްދިނުމަށް ކަމަށެވެ. ދޯނިން ލިބުނު ރުފިޔާ އިން ކުލި ދެއްކި އެވެ. އޭގެ ފަހުން ދޮންބެ އަމިއްލަ އަށް ވިޔަފާރިކުރަން ފަށައި، އާއިލާގެ ދޮއްޓަށް ހުރި މީހާގެ ހައިސިއްޔަތުން ޒިންމާތަކާ ހަވާލުވި އެވެ.

"އެ މީހުން ވަރަށް ސަޕޯޓު ދިން މާލޭގައި ތަންތަން ކުއްޔަށް ހިފުމުގައި. ފަހުން އެންމެން މާލެ ބަދަލުވީ އަމިއްލައަށް ތަނެއް ހިފައިގެން 90ގެ އަހަރުތަކުގައި. ބައްޕަ އުޅޭނީ ހަމަ ރަށުގައި. އެކަމަކު، މަންމަ އަންނާނެ މާލެއަށް ކުދިންގެ ޓެސްޓު ދުވަސްވަރު،" އާސިމް ބުންޏެވެ.

"ދޮންބެ ވަރަށް ބޮޑު ސަޕޯޓެއް ދިން އެހެން ކުދިންނަށް...އޭރު ވަރަށް ބޮޑު އެފޯޓެއް ލާފައި އެހުރީ. ސެކްރިފައިސް ވެފައި ވެސް އެއް ކުއްޖަކަށް ކިޔަވައިދީފައި، ދެން ތިބި ކުދިން ރަށުގައި ބައިތިއްބާފައި ފަހަރަކު ކުއްޖަކު މިކޮޅަށް ފޮނުވަމުން ގޮސްފައި އެންމެން ފަހުން ގެނައީ. އޭރު ވެސް ރަށުގައި ތިބެގެން މަސައްކަތްކުރޭ، މަސައްކަތްކޮށްގެން ލާރި ފޮނުވާ. ދޮންބެއަށްޓަކައި ބައްޕި ވި ގުރުބާނީ ހަމަ އެހެން ކުދިންނަށް [ދޮންބެ] އެ ވީ."

ދަރިންނަށް ފަހު، ކިޔަވައިދިނުމުގެ ފޮނި މޭވާ، ތިން ވަނަ ޖީލުން މިހާރު ވަނީ ފެންނަން ފަށައިފަ އެވެ. ލަތީފާ އަށް މާމަ ކިޔާ 14 ކުދިންގެ ތެރެއިން މިހާތަނަށް އަށް ކުއްޖަކު ވަނީ އެކި އަހަރުތަކުގައި އޯ ލެވެލް ނިންމައިފަ އެވެ. އެ ހުރިހާ ކުދިން ވެސް ރާއްޖޭގައި އެންމެ މޮޅު ކުދިންގެ ތެރޭގައި ހިމެނި، އޭ ލެވެލް ނިންމި ފަސް ކުދިންގެ ތެރެއިން ހަތަރު ކުއްޖަކު ވަނީ އޭ ލެވެލްގައި ދުނިޔޭގެ އެންމެ މަތީ ވަނަތައް ހޯދައިފަ އެވެ.

އާސިމްގެ ދޮށި ފިރިހެން ދަރިފުޅު، އައުސް ވަނީ މަޖީދިއްޔާ ސްކޫލުގެ ހުރިހާ ގޮތަކުން އެންމެ މޮޅު ދަރިވަރުގެ މަގާމާއި އޭ ލެވެލްގައި ހުރިހާ މާއްދާއަކުން އޭ ހޯދައި ހައި އެޗީވާސް ސްކޮލަޝިޕް ހޯދައިފަ އެވެ. ހަގު ފިރިން ދަރިފުޅު ވެސް އޯ ލެވެލްގެ ގަދަ 10ގައި ހިމެނުނެވެ.

އެހެންވެ، އޯލެވެލް/އޭލެވެލް ގަދަ 10 ގައި ހިމެނޭ ކުދިންނަށް އެވޯޑު ދިނުމަށް ބާއްވާ ޖަލްސާތަކުގައި ކޮންމެ އަހަރަކު ކަހަލަ ގޮތަކަށް އެންމެ ބޮޑު އުފަލެއް ލިބޭ އެކަކަށް ލަތީފާ ވާނެ އެވެ. އެ ހަފުލާތައް ޓީވީން ދައްކާއިރު، ފެންކަޅިވެ ބަލަން އިނދެ އެވެ.

"ވަރަށް އުފާވޭ. [އެވޯޑު]ޖަލްސާ ނިމެންދެން ބަލަން އިންނަން. ވަރަށް ރަނގަޅު. ހުރިހާ ކުދިން ވެސް ވަރަށް ރަނގަޅު. ބައެއް ފަހަރު ލޮލުން ފެން ވެސް ފައިބާނެ ބައެއް ފަހަރު އުފަލުން ގޮސްފައި ވެސް ރޮވޭނެ. ނޭނގެ ދެން މަ ރަނގަޅަށް ވާ ގޮތެއް ކިޔައިދޭކަށް ވެސް،" އޭނާ ބުންޏެވެ.

މިހާރު ވެސް އެކި ތަންތަނުގައި މާމަ ދަރިން ދިރިއުޅުނަސް، ޓެސްޓު ދުވަސްވަރު އެ ކުދިންނަށް ގުޅާ ހިތްވަރުދެ އެވެ.

ލަތީފާ ބުނި ގޮތުގައި ދަރިން ތަރުބިއްޔަތުކުރަން ވި ގުރުބާނީގެ އަގު ރަނގަޅު ކަމުގެ އިހުސާސް ކުރެވެ އެވެ. ހާލެއްގައި އުޅުނަސް އެންމެ ސަމާލުކަން ދިނީ ދަރިން ފަސް ވަގުތު ނަމާދު ކުރުވުމަށް ކަމަށާއި ދީނީ ކަންކަމަށް ސަމާލުކަން ދީ އަދި ކިޔަވައިދިނުމަށް ކަމަށެވެ. މިހާރު ވެސް ދަރިން ކިތައްމެ ބޮޑުވިއަސް ފަތިސް ނަމާދަށް ތެދުވެފައި ދަރިންނަށް ގުޅަ އެވެ.

އެ ދަރިންގެ ފަރާތުން، މާމަ ދަރިންނާ ހަމައަށް ކިޔަވައިގެން ލިބޭނެ ފައިދާތަކާ އެކު ރަނގަޅު މިސާލުތަކެއް ދަސްކޮށްދެވިފައިވާތީ ލަތީފާ މިހާރު ހުރީ ވަރަށް ހިތްހަމަޖެހިފަ އެވެ.