ދެކުނު ކޮރެއާ ކުއްލިއަކަށް ހައިޖާނުވެއްޖެ

ދެކުނު ކޮރެއާގެ ރައީސް ޔޫން ސުކް ޔޯލް، އަންގާރަ ދުވަހުގެ ރޭ ކުއްލިއަކަށް މާޝަލް ލޯ ނުވަތަ ކުއްލި ނުރައްކަލުގެ ހާލަތު އިއުލާނުކުރައްވައި ހެލިކޮޕްޓަރުތަކުގައި ސިފައިން އެ ގައުމުގެ ގާނޫނުހަދާ މަޖިލީހަށް ފޮނުއްވި އެވެ. އެކަމަކު މުޅި ގައުމު ހޫނުވުމާ އެކު އެ އެ ނިންމެވުން ހަމަ އެ ރޭ އަނެއްކާ އަނބުރާ ގެންދެވީ އެވެ.

މި ބަލައިލަނީ ހަރުދަނާ ޑިމޮކްރަސީއެއް އޮންނަ ކަމަށް ބެލެވިފައި އޮތް ދެކުނު ކޮރެއާގައި އާދަޔާ ހިލާފު ޑްރާމާއެއް ހިނގި ރެޔަކާއި އިދިކޮޅު ފަރާތްތަކުން ރައީސް ޔޫން މަގާމުން ވަކިކުރަން ތެދުވުމާ އެކު ދެން ވެދާނެ ގޮތަށެވެ.

ރައީސް އިއުލާނުކުރެއްވީ ކޮން ކަމެއް؟

އަންގާރަ ދުވަހުގެ ރޭ ޓީވީން ގައުމާ މުހާތަބު ކުރައްވައި ދެއްވި ކުއްލި ހިތާބުގައި ޔޫން ކުރެއްވި ބޮޑު އިއުލާނަކީ 52 މިލިއަނުގެ އާބާދީއެއް އޮންނަ އެ ގައުމުގައި 40 އަހަރު ތެރޭ ވެސް ކޮށްފައި ނެތް ކަމެކެވެ.

މަދަނީ ވެރިކަން ވަގުތީ ގޮތުން ހުއްޓުމަކަށް ގެންދަނީ ހަތުރުވެރި އުތުރު ކޮރެއާގެ ކޮމިއުނިސްޓް ބާރުތަކުގެ ނުރައްކަލުން ދެކުނު ކޮރެއާ ސަލާމަތްކުރުމަށާއި ރައްޔިތުންގެ މިނިވަންކަމާއި އުފާވެރިކަމާއި ދައުލަތާ ދެކޮޅު ފަރާތްތަކުގެ ކިބައިން ރައްޔިތުން ހިމާޔަތްކުރުމަށް ކަމަށް ޔޫން ވިދާޅުވި އެވެ.

އަސްކަރިއްޔާގެ ވެރިޔާ ޖެނެރަލް ޕާކް އަން-ސޫގެ ހަ ނުކުތާގެ ގަރާރަކުން ސިޔާސީ ހަރަކާތްތަކާއި ޕާޓީތައް މަނާކޮށް، "ދޮގު ޕްރޮޕެގެންޑާ" އާއި ހަޅުތާލުކުރުމާއި "އިޖުތިމާއީ ހަމަނުޖެހުން އުފެދޭ އެއްވުންތައް" މަނާކުރި އެވެ.

ހުރިހާ މީޑިއާއެއް މާޝަލް ލޯގެ ބާރުގެ ދަށަށް ގެނެސް، ހަޅުތާލު ކުރާ ޑޮކްޓަރުން ވެސް ހިމެނޭ ގޮތަށް ހުރިހާ މެޑިކަލް ސްޓާފުން 48 ގަޑިއިރުގެ ތެރޭގައި މަސައްކަތަށް ނުކުތުމަށް ވަނީ އަންގައިފަ އެވެ.

ގާނޫނު ހަދާ މަޖިލީހުގައި ހިނގީ ކޮން ކަމެއް؟

ސަލާމަތީ ބާރުތަކުން ނޭޝަނަލް އެސެމްބްލީ ބަންދުކޮށް، ހެލިކޮޕްޓަރުތައް އެތަނުގެ ފުރާޅަށް ޖައްސައި، ގާތްގަނޑަކަށް 300 ސިފައިން އެ އިމާރާތް ވަށައިލި އެވެ. ބެލެވޭ ގޮތުގައި އެއީ، ގާނޫނު ހަދާ މަޖިލީހުގެ މެންބަރުން އެތަނަށް ވަނަ ނުދިނުމަށެވެ.

ނަމަވެސް މަޖިލީހުގެ މުވައްޒަފުން ސޯފާ ސެޓްތަކާއި އާއި އަލިފާން ނިއްވާ ސާމާނުން ސިފައިންނަށް ހުރަސް އެޅުމާ އެކު، ގިނަ އަދަދެއްގެ މެމްބަރުން އެތެރެއަށް ވަދެ ޔޫންގެ ނިންމެވުން ބާތިލްކުރުމަށް ވޯޓުލައި ފާސްކުރި އެވެ.

ގަދަ ފިނީގައި އޭރު މުޒާހަރާކުރަމުން ދިޔަ އެތައް ހާސް ބަޔަކު މަޖިލީހުގެ މި ނިންމުމާ އެކު އުފާ ފާޅުކުރި އެވެ.

ޔޫން ދެން ކުރެއްވީ ކީއް؟

މާޝަލް ލޯގެ ގަރާރު މަޖިލީހުން ބާތިލްކުރުމުން ރައީސް ޔޫން ފަތިހު 4:30 ގައި އަލުން ޓީވީ މެދުވެރިކޮށް ހިތާބެއް ދެއްވައި މާޝަލް ލޯ ނިމުމަކަށް ގެނައިކަން އިއުލާނުކުރެއްވި އެވެ.

"މީގެ ކުޑަ އިރުކޮޅެއް ކުރިން ނެޝަނަލް އެސެމްބްލީން ވަނީ ކުއްލި ނުރައްކަލުގެ ހާލަތު ނިމުމަކަށް ގެނައުމަށް އަންގާފައި. އެހެންވެ، މާޝަލް ލޯ ތަންފީޒުކުރަން އެތަނަށް ފޮނުވި ސިފައިން ވެސް މިހާރު ވަނީ އަނބުރާ ގެންގޮސްފައި،" ޔޫން ވިދާޅުވި އެވެ.

މި ހިތާބުގެ ފަހޫން ޔޫން ވަނީ "ގެއްލިފަ" އެވެ.

ޔޫންގެ އަމަލުތަކާއި ސިޔާސީ މަސްރަހު

ގާނޫނު ހަދާ މަޖިލީހުގެ އިންތިހާބުގައި އިދިކޮޅު ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީ (ޑީޕީ) އަށް އަޣުލަބިއްޔަތު ލިބުމާ އެކު މި އަހަރުގެ ކުރީކޮޅުން ފެށިގެން ޔޫން ވެފައި ވަނީ ބާރެއް ނެތް ވެރިޔަކަށެވެ.

އިދިކޮޅު ފަރާތްތަކުން ވަނީ އަންނަ އަހަރަށް ލަފާކޮށް ޔޫންގެ ސަރުކާރުން ހުށަހެޅި ބަޖެޓުން ގާތްގަނޑަކަށް 4.1 ޓްރިލިއަން ވޮން (2.8 ބިލިއަން ޑޮލަރު) އުނިކޮށްފަ އެވެ. އެހެން ހެދުމުން ރައީސް ވަނީ "ގައުމުގެ އަސާސީ ކަންކަން ހިންގުމަށް ބޭނުންވާ ފައިސާ ވެސް އުނިކުރަނީ" ކަމަށް ވިދާޅުވެ ޝަކުވާ ކުރައްވައިފަ އެވެ.

ނަމަވެސް މި ދަތިތަކާއި ޔޫންގެ އަނބިކަނބަލުންގެ މައްޗަށް ހިންގަމުންދާ ތަހުގީގާއި ހިޔާލު ހޯދުމުގެ ވޯޓުތަކުގައި ދައްކާ ދަށް ރޭޓި އަށް ބަލާއިރު މާޝަލް ލޯ ދިފާއުކޮށް ދެއްކޭނެ ވާހަކައެއް ނެތް ކަމަށް ސްޓެންފޯޑް ޔުނިވާސިޓީގެ ޕްރޮފެސަރެއް ކަމަށްވާ ގި-ވޫކް ޝިން ވިދާޅުވި އެވެ.

ޝިން އޭއެފްޕީއަށް ވިދާޅުވީ މިފަދަ ހަރުކަށި ފިޔަވަޅުތައް ހާއްސަކުރަނީ ހަނގުރާމައާއި ކުއްލި ނުރައްކަލުގެ ހާލަތު ނުވަތަ ގައުމީ ސަލާމަތަށް ހުރި ނުރައްކާތަކާ ގުޅޭ ކަންބޮޑުވުންތަކަށް ކަމަށެވެ.

ޔޫން ދެން އޮތީ ކޮން ގޮތެއް؟

މި ހިނގި ކަންކަމާ އެކު ޔޫން އާއި އޭނާގެ ދިފާއީ އަދި ދާޚިލީ ވަޒީރުންނާއި އެހެނިހެން ބޭފުޅުންގެ މައްޗަށް "ބަޣާވާތުގެ" ދައުވާ އުފުލާނެ ކަމަށް ބުނެ ޔޫންގެ އިސްތިއުފާ އަށް ޑީޕީން ބުދަ ދުވަހު ވަނީ ގޮވާލައިފަ އެވެ. އިދިކޮޅު ހަ ޕާޓީއަކުން ވަނީ ރައީސަށް އިތުބާރު ނެތް ކަމަށް ހުށަހަޅައިފަ އެވެ. އަދި ހުކުރު ދުވަހު ވޯޓަށް އެހުމުގެ ފުރުސަތު އެބައޮތެވެ.

ބޮޑު އަޣުލަބިއްޔަތެއް، 300 މެމްބަރުން ހިމެނޭ މަޖިލީހުގައި އިދިކޮޅު ފަރާތްތަކަށް ލިބިފައިވާއިރު، ބޭނުންވާ ތިން ބައިކުޅަ ދެ ބައިގެ ވޯޓަށް ރައީސްގެ ޕާޓީން ބޭނުންވަނީ މަދު މެންބަރުންތަކެއްގެ ތާއީދެވެ. އެކަމަކު ރައީސްގެ ޕާޓީން ވަނީ ރައީސް ވަކިކުރުމާ ދެކޮޅުހަދަން ރަސްމީކޮށް ނިންމައިފަ އެވެ.

އެކަން ފާސްވެއްޖެ ނަމަ 180 ދުވަހުގެ ތެރޭގައި ދުސްތޫރީ ކޯޓުން މި ނިންމުމާ ގުޅޭ ގޮތުން ހުކުމެއް އިއްވަންދެން ޔޫން ސަސްޕެންޑް ކުރާނެ އެވެ. އަދި އެ މުއްދަތުގައި ވަގުތީ ރައީސްގެ ގޮތުގައި ބޮޑުވަޒީރު މަސައްކަތް ފައްޓަވާނެ އެވެ.

އެހެން ގައުމުތަކުން ދެކެނީ ކިހިނެއް؟

ދެކުނު ކޮރެއާއަކީ އޭޝިއާގައި އޮންނަ، ހުޅަނގުގެ އެންމެ ގާތް ބައިވެރިޔާ އެވެ. ޑިމޮކްރަޓިކްކަން ކުޑަ، ބާރުތައް ހިފަހައްޓައިގެން އުޅޭ ވެރިން ގިނަ ކަމަށް ބެލެވޭ ސަރަހައްދެއްގައި ދެކުނު ކޮރެއާ އަކީ ޑިމޮކްރަސީގެ ބާރެއް ކަމަށް އޮންނަނީ ބެލެވިފަ އެވެ.

އެމެރިކާއިން ބުނީ މާޝަލް ލޯ އަނބުރާ ގެންގޮސްފައި ވާތީ ކޮންމެވެސް ވަރެއްގެ ހަމަޖެހުމެއް ލިބިފައިވާ ކަމަށާއި ސިޔާސީ ހިޔާލު ތަފާތުވުންތައް ސުލްހަވެރިކަމާއި ގާނޫނީ ހަމަތަކާ އެއްގޮތްވާ ގޮތުގެ މަތިން ހައްލުވާނެ ކަމަށް އުއްމީދުކުރާ ކަމަށެވެ.

ނިއުކްލިއާ ހަތިޔާރު ލިބިފައިވާ އުތުރު ކޮރެއާގެ އެކުވެރި ޗައިނާއިން ވަނީ ދެކުނު ކޮރެއާގައި ޗައިނާގެ ރައްޔިތުން ސަމާލުވުމަށް އިލްތިމާސްކޮށްފަ އެވެ. އުތުރު ކޮރެއާއާ ގުޅުން ބޮޑުކުރަމުން އަންނަ ރަޝިއާއިން ވަނީ މި ހާލަތު "ބިރުވެރި" ކަމަށް ސިފަކޮށްފަ އެވެ.

ދެކުނު ކޮރެއާ އެކު އަބަދުވެސް ހީނަރު ގުޅުމެއް އޮންނަ ޖަޕާނުން ވަނީ މިއީ އާދަޔާ ހިލާފް ހާލަތެއް ކަމަށާއި ކަންކަން ބަދަލުވަމުންދާ ގޮތް ކަންބޮޑުވުމާ އެކު ބަލަމުން އަންނަ ކަމަށް ބުނެފަ އެވެ. -- އޭއެފްޕީ