ދުންފަތާއި ވޭޕް އެތެރެކުރުން މަނާކުރަން ޑޮކްޓަރުންގެ ޖަމްއިއްޔާއިން ގޮވާލައިފި

އާއްމު ސިއްހަތަށް ބޮޑު ގެއްލުމެއް ލިބޭތީ ދުންފަތުގެ ބާވަތްތަކާއި ވޭޕް ރާއްޖެއަށް އެތެރެކުރުން މަނާކުރަން ޑޮކްޓަރުންގެ ޖަމްއިއްޔާއިން މިއަދު ގޮވާލައިފި އެވެ.

މީގެ 18 އަހަރު ކުރިން އުފެއްދި މޯލްޑިވްސް މެޑިކަލް އެސޯސިއޭޝަން (އެމްއެމްއޭ) އިން ނެރުނު ބަޔާނުގައި ބުނީ ދުނިޔެ އާއި ރާއްޖޭގައި ވެސް ސިއްހީ ދާއިރާގައި އެންމެ ބޮޑަށް ކުރިމަތިލާންޖެހިފައިވާ ގޮންޖެހުމަކީ ގައިން ގަޔަށް ނާރާ ބަލިތައް ކަމަށެވެ. އަދި ދުންފަތުގެ ބާވަތްތައް ބޭނުންކުރުމަކީ އެފަދަ ބަލިތަކަށް މަގުފަހިވާ ކަންކަމުގެ ތެރެއިން އިސް ރޯލެއް އަދާކުރާ ކަމެއް ކަމަށް އެތައް ދިރާސާއަކުން އެނގިފައިވާ ކަމަށް ވެސް އެ ބަޔާނުގައިވެ އެވެ.

އެ ބަލިތަކުގެ ތެރޭގައި ނޭވާލާ ނިޒާމާއި ހިތުގެ ބައްޔާއި ހަކުރު ބަލި އަދި ސްޓްރޯލް ޖެހުން ހިމެނެ އެވެ.

އެ ޖަމްއިއްޔާއިން ބުނިގޮތުގައި ދުންފަތަކީ އެތައް ހާސް ވިހަ ކެމިކަލް މާއްދާ އަދި 250 ވިހަ އެކުލެވޭ އެއްޗެކެވެ. އޭގެ ތެރެއިން 70 މާއްދާއިން ކެންސަރަށް މަގުފަހިވާކަން ދިރާސާތަކުން ދައްކާއިރު، ދުންފަތުގެ ނުސީދާ ދުމަށް ހުށަހެޅުމުން ކުޑަކުދިންނަށް ނޭވާ ހިއްލުމާއި ފުއްޕާމޭގައި ޖަރާސީމު އަށަގަތުމާއި ލޭގެ ކެންސަރު ޖެހުން ފަދަ ސިއްހީ މައްސަލަތައް ދިމާވާ ކަމަށް ބުންޏެވެ.

ޑަބްލިއުއެޗްއޯއާ ހަވާލާދީ މެޑިކަލް އެސޯސިއޭޝަނުން ބުނީ ފުއްޕާމޭގެ ކެންސަރު ބަލީގެ 85 ޕަސެންޓް ސަބަބަކީ ދުންފަތުގެ ސީދާ ދުމެވެ. އަހަރަކު އަށް މިލިއަން މީހުން ދުންފަތުގެ އިސްތިއުމާލު ކުރުމުގެ ސަބަބުން އެކި ބަލިތަކުގައި މަރުވަމުންދާއިރު، އޭގެ ތެރެއިން 1.3 މިލިއަން މީހުންނަކީ ދުންފަތުގެ ނުސީދާ ދުމުން މަރުވާ މީހުން ކަން ވެސް ބަޔާނުގައި ފާހަގަކުރި އެވެ.

އެ ސަބަބުތަކާ ހެދި ރާއްޖެއަށް ދުންފަތުގެ ބާވަތްތަކާއި ވޭޕް އެތެރެކުރުން މަނާކުރަން އެކަށީގެންވާ ފިޔަވަޅުތަކެއް އަޅައިދިނުމަށް ކަމާބެހޭ ފަރާތްތަކަށް އެ ބަޔާނުގައިވަނީ އިލްތިމާސްކޮށްފަ އެވެ.

"ދުނިޔޭގެ 34 ގައުމެއްގައި ވޭޕް ވަނީ މުޅިން މަނާ ކުރެވިފަ އެވެ. މި ގައުމުތަކުގެ ތެރޭގައި އަވަށްޓެރި އިންޑިއާ ވެސް ހިމެނެ އެވެ. މިކަމުގެ ސަބަބުން ދިވެހިންގެ އާއްމު ސިއްހަތު ރަނގަޅުވެ، މުޅި މުޖުތަމައުގެ ސިއްހީ ހާލަތަށް ހެޔޮ ބަދަލުތަކެއް އަންނާނެ އެވެ." ޑޮކްޓަރުންގެ ޖަމްއިއްޔާއިން ބުންޏެވެ.

އެ ބަޔާނުގައި ބުނީ ވޭޕާއި އީ-ސިނގިރޭޓަކީ ގެއްލުން ކުޑަ އެއްޗެހިތަކެއް ކަމަށް ބުންޏަސް، އެ ބާވްތަކުން ސިއްހަތަށް ގެއްލުން ހުރިކަން އެތައް ދިރާސާއަކުން ސާބިތުވެފައިވާ ކަމަށެވެ. އޭގައި ހިމެނޭ އެކި ފްލޭވާތަކަކީ ޒުވާން ޖީލު ދެވި ހިފުމަށް ބޭނުންކުރާ އުކުޅެއްކަން ތަފާސް ހިސާބުތަކުން ވެސް ހާމަވެފައިވާ ކަމަށް ބުންޏެވެ.

ވޭޕާއި އީ-ސިނގިރޭޓުގައި ހިމެނޭ މެންތޯލް އަދި ސިނަމަން ފަދަ ފްލޭވާތަކަކީ ފުއްޕާމޭ ހަލާކުކުރުވާ މައިގަނޑު ފްލޭވާ އެވެ. އެ ތަކެތީގައި މަސްތުވާތަކެތި ގަޑުބަޑު ކުރުމުގެ ފުރުސަތު ބޮޑު ކަމަށާއި އަދި މަސްތުވާތަކެއްޗަށް ދެވި ހިފުން ވެސް އިތުރުވެގެން ގޮސްފައިވާ ކަމަށް އެ ޖަމްއިއްޔާއިން ބުނެ އެވެ.

ރާއްޖެއަށް ދުންފަތުގެ ބާވަތްތަކާއެކު ވޭޕް އެތެރެކުރުން މަނާކޮށްދިނުމަށް މެޑިކަލް އެސޯސިއޭޝަނުން އެދުނުއިރު، ގައިންގަޔަށް ނާރާ ބަލިތަކާ ދެކޮޅަށް މަސައްކަތްކުރާ އެންސީޑީ އެލަޔަންސް އިން ވެސް ވަނީ އެ ބާވަތްތައް އެތެރެކުރުން މަނާކޮށް ދިނުމަށް ރައީސް ޑރ. މުހައްމަދު މުއިއްޒުގެ އަރިހުގައި އެދިފަ އެވެ.

ހޯމްލޭންޑް ސެކިއުރިޓީ މިނިސްޓަރު އަލީ އިހުސާން މިދިޔަ ޖުލައި މަހު ފަހުކޮޅު "މިހާރު" އަށް ދެއްވި އިންޓަވިއުއެއްގައި ވިދާޅުވީ މި ސަރަހައްދުގެ 11 ގައުމުގެ ތެރެއިން ހަތް ގައުމަކުން ވޭޕް މަނާ ކޮށްފައިވާ ކަމަށާއި ރާއްޖެއަށް ވެސް އެ ބާވަތް އެތެރެކުރުން މަނާކުރަން މަސައްކަތްކުރާ ކަމަށް ވިދާޅުވި އެވެ.